Öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitime Yönelik Tutumları: Van İli Örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Van ilindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını incelemektir. Tarama modelindeki bu araştırma Van ilindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan 201 öğretmen ile yürütülmüştür. Çalışmanın verileri Yazıcı, Başol ve Toprak ( 2009) tarafından Türkçe'ye uyarlanan "Öğretmelerin Çokkültürlü Tutum Ölçeği (ÖÇTÖ)" ile toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız gruplar t-testi, Kruskall Wallis-H testi ve ANOVA kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik olumlu tutuma sahip oldukları, erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre, branşı sosyal bilimler olan öğretmenlerin diğer öğretmenlere göre ve iki dilli öğretmenlerin tek dilli öğretmenlere göre daha olumlu tutuma sahip oldukları ortaya çıkmıştır.

Türkçe Öğretmenlerinin Gözünden Türkiye’de Çokkültürlü Eğitimin Boyutları

“…Araştırmada ortaya çıkan en yüksek kıdeme sahip olan öğretmenin çocukların öğrenmelerine olan inancının düşük olması durumu Aslan & Kozikoğlu (2017)'nun mesleki kıdem açısından ele alındığında, genel olarak mesleki kıdemi yüksek olan öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitime yönelik daha olumlu tutuma sahip oldukları sonucunu ortaya koyan çalışması ile ters düşmektedir. Bu konuda bilimsel çalışmaların artırılması ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.…”

Öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitime Yönelik Tutumları ile Kapsayıcı Eğitimde Sınıf İçi Uygulamaları Arasındaki İlişki

“…Bu durumda, öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını ve kapsayıcı eğitimde sınıf içi uygulamalarının belirlenmesi önem taşımaktadır. Alanyazında öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları (Akman ve İmamoğlu-Akman, 2017;Aslan ve Kozikoğlu, 2017;Çekin, 2013;Kervan, 2017;Yazıcı, Başol ve Toprak, 2009) ile ilgili çalışmalar olmakla birlikte kapsayıcı eğitimde öğretmen sınıf içi uygulamalarına ilişkin çalışmalar (Kırılmaz, 2019;Yıldırım, 2016) oldukça sınırlıdır. Ayrıca, öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları ve kapsayıcı eğitimde sınıf içi uygulamaları arasındaki ilişkiyi inceleyen herhangi bir çalışmaya ulaşılmamıştır.…”

“…Öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları ile kapsayıcı eğitimde sınıf içi uygulamaları arasındaki ilişkinin incelendiği bu çalışmada; öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının yüksek, kapsayıcı eğitimde sınıf içi uygulamalarının ise çok yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu araştırma sonuçlarının, alanyazında çokkültürlü eğitim ile ilgili öğretmen ve öğretmen adaylarıyla yürütülen birçok çalışmanın (Aslan ve Kozikoğlu, 2017;Başarır, 2012;Bulut ve Başbay, 2015;Sevinç, Titrek ve Önder, 2009;Taştekin ve diğerleri, 2016;Tortop, 2014;Yıldırım, 2016) ve öğretmenlerin kapsayıcı eğitimde sınıf içi uygulamaları ile ilgili çalışmaların (Kırılmaz, 2019;Şimşek, 2016) sonuçlarıyla tutarlılık gösterdiği görülmektedir. Bu çalışmalarda öğretmen veya öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime veya kültürel farklılıklara ilişkin olumlu tutum sergiledikleri düşünülebilir.…”

“…Bu durumda, yabancı dil eğitimi alanlarında görev yapan öğretmenlerin birden fazla dil bilmeleri, farklı kültürlere sahip bireylerle iletişime ve etkileşime geçmeleri, çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediği söylenebilir. Benzer şekilde, Aslan ve Kozikoğlu (2017) ile Yazıcı, Başol ve Toprak (2009) tarafından gerçekleştirilen çalışmalarda da öğretmenlerin çokkültürlü eğitime ilişkin tutumlarının branşa göre anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmektedir. Öte yandan bu araştırmada kapsayıcı eğitimde öğretmen sınıf içi uygulamalarının branş değişkenine göre farklılaşmadığı görülmüştür.…”

Öğrenci̇ Ve Öğretmen Görüşleri̇ne Göre Türk Di̇li̇ Ve Edebi̇yati Dersi̇ni̇n Kültürel Örüntüsü

“…Bu bulanıklığa öğretmen görüşleri dikkati çekmişse de, öğrenci görüşlerindeki ifadeler de kültürel çeşitliliği bütünüyle, literatürü bağlamında, öğrenmediklerinin göstergesi olarak yorumlanabilir ve öğretici ile öğrenici arasındaki bu farklılık programda bir hedef bulanıklığı ya da zaaf olarak yorumlanabilir. Buna bağlı olarak ve günümüzde çok kültürlü toplumlara önerilen, çok kültürlü eğitim programları tartışmalarını da hesaba katarak ( Bauman 2003;Polat, 2012;Banks 2013;Kaya, & Aydin, 2014, Koçak ve Özdemir, 2015Ladson-Billings & Tate 2016;Aslan & Kozikoğlu, 2017;Abaslı & Akman, 2018;Emin, 2019), MEB'in kültürel çeşitlilik kavramını, sınırlarını ve içeriğini yeniden tartışması düşünülebilir. Diğer açıdan ise kültürlerin, egemen ulusal kültürlerce şekillendirilmesi (Tomlinson, 1999;Özdemir, 2017), küresel kültür altında, küresel bir kimliğin doğuşuna karşı, insanları kültürel özerkliklerini kazanma yolunda kışkırtabilir, devletler ve toplumlar arasında çatışmalar çıkabilir.…”