Öğretmen Adaylarının Sosyal Ağ Sitelerini Kullanım Amaçları, Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Medya Okuryazarlıkları Arasındaki İlişkiler

Abstract

ÖZ: Bu araştırmada, yapısal eşitlik modellemesi yoluyla öğretmen adaylarının sosyal paylaşım sitelerinin kullanım amaçlarının ve eleştirel düşünme eğilimlerinin medya okuryazarlıklarına etkisi incelenmiştir. Ayrıca sosyal paylaşım sitelerinin medya okuryazarlığına etkisinde eleştirel düşünme eğiliminin aracılık rolünün etkisi araştırılmıştır. İlişkisel tarama modeliyle gerçekleştirilen araştırmada, tabakalı amaçsal örnekleme yoluyla oluşturulan çalışma grubu; bir devlet üniversitesinin çeşitli bölümlerinde (sınıf öğretmenliği, okul öncesi öğretmenliği ve Türkçe öğretmenliği) öğrenim gören 208 öğretmen adayından oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında Karal ve Kokoç (2010) tarafından geliştirilen "Sosyal Ağ Siteleri Kullanım Amacı Ölçeği'', Ertaş-Kılıç ve Şen (2014) tarafından uyarlanan ''UF/EMI Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği'' ve Karataş (2008) tarafından geliştirilen "Medya Okuryazarlık Düzey Belirleme Ölçeği" kullanılmıştır. Veriler yapısal eşitlik modellemesiyle çözümlenmiş olup, verilerin analizinde SPSS 21 ve AMOS 22.0 yazılımları kullanılmıştır. Araştırmada betimleyici istatistikler ve demografik değişkenler için merkezi eğilim ve dağılım ölçütleri (frekans, yüzde, ortalama, basıklık ve çarpıklık) hesaplanmıştır. Sosyal paylaşım siteleri ve eleştirel düşünme eğiliminin medya okuryazarlığına etkisine dair oluşturulan modellere ilişkin parametrelerin tahmininde maksimum olabilirlik (Maximum Likehood) yöntemi tercih edilmiştir. Analizler sonucunda uyum iyiliği değerlerinin incelenmesinde χ2/df, GFI, AGFI, CFI, TLI, NFI, IFI, PGFI, RMSEA ve RMR uyum indeksleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre sosyal ağ siteleri kullanım amacı ve eleştirel düşünme eğiliminin medya okuryazarlığı üzerinde pozitif ve anlamlı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan sosyal ağ siteleri kullanım amacının eleştirel düşünmeyi pozitif yönde etkilediği fakat bu etkinin anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Sosyal ağ siteleri, eleştirel düşünme eğilimi, medya okuryazarlığı, yapısal eşitlik modellemesi, öğretmen adayı ABSTRACT: In this study, the effect of prospective teachers' purpose of using social networking sites and their critical thinking tendencies on media literacy was examined through structural equality modeling. In addition, the effect of intermediary role of critical thinking tendency was examined within the effect of social networking sites on media literacy. In this study carried out with relational screening model, the study group, established through layered * Bu çalışma 22-25 Kasım tarihleri arasında düzenlenen 1. Uluslararası Çağdaş Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu (ISCESS)'nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur. 2 purpose sampling, consisted of 208 prospective teachers who attended various departments of a public university (classroom teaching, preschool teaching, and Turkish teaching). For collection of data, "Social Networking Sites Usage Scale" developed by Karal and Kokoç (2010), "UF/EMI Critical Thinking Tendency Scale" adapted by Ertaş-Kılıç and Şen (2014), and "Media Liter...

Covid-19 Pandemi Döneminde Öğretmenlerin Sosyal Ağ Kullanımlarının İncelenmesi

“…Covid-19 pandemi öncesinde yapılan araştırmalarda olduğu gibi bu araştırmada da arkadaş ve aile grupları, sosyal ağlar üzerinden sık iletişim kurulan kişiler olarak dikkat çekmektedir. Pandemi döneminden önce öğretmenlerin sosyal ağları kullanım amaçları bilgiye ulaşmak (Tonbuloğlu & İşman, 2014), eğlenmek ve paylaşım yapmak (Kulak & Ayparçası, 2019), arkadaşlarını bulmak (Vural & Bat, 2010) ve arkadaşlarla iletişim kurmak (Ulu & Baş, 2020) üzerinde daha çok yoğunlaşırken, bu araştırma ile pandemi sürecinde kullanım amaçlarının en fazla gündemi takip etmek, eğitim içeriklerine ulaşmak, öğrenci ve meslektaşlarla iletişim kurmak ve paylaşımlarda bulunmak, alışveriş yapmak gibi iş ve günlük yaşamı kolaylaştıran amaçlara yoğunlaştığı görülmektedir. Sosyal ağları kullanım yelpazesinin pandemi döneminde hayatın her alanına yayıldığı anlaşılmaktadır.…”

Türkçe Dersi İzlencelerinde Medya Okuryazarlığı Eğitimi Üzerine Bir Durum Tespiti

“…Buna göre medya okuryazarlığı dersini alan ve almayan öğretmen adayları arasındaki algısal farklılıkları bulgulayan, Türkçe öğretmeni adaylarının "Medya Okuryazarlığı" dersine yönelik görüşlerini tespit etmeyi amaçlayan, Türkçe öğretmenlerinin Türkçe Dersi Öğretim Programı'nda (2019) yer alan okuryazarlık becerilerinin kazandırılmasına ilişkin ifadelerine odaklanan araştırmalar kaleme alınmıştır (Atmaca, 2016;Devrani, 2020;Direkçi, Şimşek & Uygun, 2020;Kansızoğlu, 2016;Kesici & Kızılkaya, 2016). Medya okuryazarlığı ile farklı değişkenler arasındaki ilişkiye odaklanan çalışmalar incelendiğinde, bu değişkenlerin eleştirel düşünme eğilimleri üzerinde yoğunlaştığı görülmüştür (Erişti & Erdem, 2018;Ulu & Baş, 2020). Türkçe dersi öğretim programını veya programlarını medya okuryazarlığı açısından ele alan çalışmalar ise reklam okuryazarlığı, ana dili eğitimi aracılığı ile medya okuryazarlığının kazandırılabilmesi ve 21. yüzyıl becerileri gibi inceleme ölçütleri belirlemişlerdir (Bal, 2018;Ensar & Gündüz, 2023;Sayın & Göçer, 2016).…”

“…Bu bulgular eleştirel düşünmenin medya okuryazarlığı eğitiminde öğretmen, öğrenci ve ders materyallerinde önemli bir rol üstlendiği sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Bu sonuç literatürde; sosyal ağ siteleri kullanım amacı ve eleştirel düşünme eğiliminin medya okuryazarlığı üzerinde pozitif ve anlamlı etkiye sahip olduğunu ortaya çıkaran (Ulu & Baş, 2020), medya okuryazarlığını tanımlama girişimlerinde Türkçe öğretmeni adaylarının bu kavramı en çok eleştirel düşünme ile ilişkilendirdiğini tespit eden (Atmaca, 2016), medya okuryazarlığı beceri düzeyi ile eleştirel düşünme eğilimi arasında orta düzeyde pozitif bir ilişkinin olduğunu bulgulayan (Erişti & Erdem, 2018) çalışmaları desteklemektedir.…”

Okul Öncesi Eğitim Programı İle İlgili Dergipark’ta Yayımlanan Makalelerin İncelenmesi: 2013-2020

“…Okul öncesi eğitim programının ölçütlere ulaşmasında bir etken olarak teknoloji kullanımı da gösterilmektedir. Teknolojik gelişmeler nedeniyle çocukların günlük hayatlarında teknolojiyi kullanmaları kaçınılmaz hale gelmiş ve bu nedenle de bilgisayarların eğitim materyalleri olarak kullanılması artmıştır (Önal ve Keleş, 2012;Miller, 2005;Ulu ve Baş, 2020). Ergüleç ve Kiremit (2019), teknolojik gelişmeler sonucunda ülkemizde gerçekleştirilen FATİH projesini anlatmışlar ve projenin başarılı ilerleme gösterdiğini söylemişlerdir.…”