Od „prasy dla ludu” do „prasy ludowej” − ewolucja polskich czasopism w zaborze austriackim

Abstract

Celem artykułu jest zbadanie genezy i zakresu usług wydawniczych skierowanych do środowisk wiejskich w zaborze austriackim. Szczególnie ważnym elementem w badaniu rynku wydawniczego jest prześledzenie zmian, które doprowadziły do ewolucji od „prasy dla ludu” do „prasy ludowej”, gdzie tę ostatnią rozumiemy jako zawierającą przede wszystkim treści polityczne. Galicja ze względu na pozyskaną autonomię, mniejszą presję cenzury i fakt, że działalność publicystyczną na tym terenie prowadzili wybitni redaktorzy przyczyniła się do wykreowania pierwszych ugrupowań politycznych. Pisma galicyjskie z końca XIX i początku XX wieku ukazują przemiany i napięcia, jakie następowały w kształtującym się ruchu ludowym. Motywem przewodnim łączącym wiele czasopism było kształtowanie postaw środowisk wiejskich do podjęcia walki o odzyskanie niepodległości. Różniła je natomiast wizja przyszłej Polski. W omawianym zaborze powstawały pierwsze ważne tytuły prasowe przeznaczone dla kobiet pracujących na wsi. Bardzo istotnymi tematami upowszechnianymi w czasopismach dla pań były wartości chrześcijańskie. Uogólniając, w pismach wydawanych w zaborze austriackim dominowały początkowo treści o charakterze edukacyjnym, społecznym i religijnym, a następnie przede wszystkim politycznym, które stopniowo opanowały rynek wydawniczy.