Nitel Araştırmalarda Yarı-Yapılandırılmış Görüşme Soruları: Soru Form ve Türleri, Nitelikler ve Sıralama

Abstract

Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemlerine dayalı çalışmalar gittikçe artmaktadır. Farklı disiplin ve alanlarda yapılan nitel çalışmalarda en sık kullanılan veri toplama araçlardan biri mülakat, özellikle de yarı-yapılandırılmış görüşmelerdir. Makalede öncelikle nitel araştırma ve görüşmeye yönelik temel felsefi ve teorik tartışmalara değinilmektedir. Görüşmenin veri toplamaya yönelik bir araç ancak aynı zamanda görüşmeci ve katılımcı arasında sosyal etkileşime dayalı bir anlam inşa etme süreci oluşu ele alınmaktadır. Türkçe görüşme/mülakat, görüşmeci ve katılımcı sözcüklerinin barındırdığı dilsel kısıt ve olanak tartışılmaktadır. Bu çalışmada nitel araştırmaya yönelik önde gelen akademik kaynaklar kapsamında yarı-yapılandırılmış görüşmelerde soruların içerik ve özelliklerine dair bir kılavuz sunulmaya çalışılmıştır. Araştırma ve görüşme sorusunun ayrıştırılması, sınırlı sayıda temel soru ardından sonda ve takip soruları yöneltilmesi, tek katmanlı ve odaklı sorular oluşturulması, soruların anlaşılır ve yanıtlanabilir kılınması, önceden belirlenmiş kategoriler içermeyen açık uçlu sorular hazırlanması ve analitik, çıkarımsal veya yargılayıcı sorulardan sakınılması detaylıca açıklanmıştır. Araştırmacıların görüşmede kullanıp uygulayabilecekleri çeşitli soru form ve türleri şemalarla gösterilmiştir. Yarı-yapılandırılmış bir görüşmede soruların sıralanmasına ilişkin mantıksal ve anlatısal bütünlük içeren, kolaydan zora giden ve başlangıç ve geçiş ifadeleriyle anlatıyı kolaylaştıracak bir düzenlemenin önemi vurgulanmıştır. Yarı-yapılandırılmış görüşmelerde “iyi” sorular yöneltebilmeye özgü tek bir altın kural olmamakla beraber makalede değinilen teorik tartışma ve pratiğe yönelik somut öneri ve örneklerin görüşme yapacak araştırmacılara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Antropojenik Tehlike Olan Orman Yangınlarıyla Mücadele: Akdeniz Bölgesi Orman Yangınlarından Çıkarımlar

“…The data obtained within the scope of the study were analysed by thematic analysis method. A semi-structured interview is a data collection technique shaped in the context of intellectual approaches, covering all dimensions of the researched subject, asking openended questions, allowing information collection, and detailing the subjects through face-to-face, oneto-one interviews (Alsaawi, 2014;Tekin, 2006;Polat, 2022). In the study, the phenomenology design, which emphasizes the shared experiences of a group of individuals and provides a theoretical explanation for a process or action, was used (Tekindal and Uğuz Arsu, 2020).…”

Competitiveness Analysis of Çiftehan Hot Springs within the Scope of Thermal Tourism

“…Yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinde araştırmacı, soruları önceden hazırlayarak mümkün olduğunca anlaşılır hale getirmeye çalışmaktadır. Görüşme sırasında, katılımcının anlamadığı veya beklenmedik sorunlar ortaya çıktığında, soruları tekrar düzenleyerek veya açıklayarak katılımcıya yöneltmektedir (Polat, 2022). İnsan kaynakları, fiziksel ve altyapı kaynakları gibi faktörlerden oluşan girdi koşullarını analiz etmeye yönelik sorulan üç soruya katılımcıların vermiş olduğu yanıtlar analiz edildiğinde, rekabet üstünlüğü açısından girdi koşulları orta dereceli etkiye sahip değişken olarak değerlendirilebilir.…”

Whatsapp Ai̇le Gruplarinin Ai̇le İleti̇şi̇mi̇ndeki̇ Rolü

“…Ayrıca soruların tek katmanlı olmasına da özen gösterilmelidir. Görüşmeci soru içinde soru sormayarak görüşülen kişinin kafasını karıştırmamalıdır (Polat, 2022).…”