“Namuslu kadın” ve “namuslu erkek” sosyal temsillerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’deki namuslu kadın ve namuslu erkeğe dair sosyal temsillerin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, “namuslu bir kadın” ve “namuslu bir erkek” kavramlarına ilişkin serbest çağrışım görevi, 157 katılımcıya (76 erkek, 81 kadın) uygulanmıştır. Katılımcıların verdikleri cevaplar üzerinde prototip analizi ve kümeleme analizi yapılmıştır. Sonuçlar, çalışmanın beklentileriyle uyumlu bir biçimde, namuslu kadına ve namuslu erkeğe ilişkin sosyal temsil içeriklerinden bazılarının birbiriyle örtüşürken, diğer bazılarının tek bir cinsiyete özgü olduğunu göstermiştir. Spesifik olarak, prototip analizi sonuçları “iffetli” ve “terbiyeli” özelliklerinin sadece namuslu kadını tanımlamada, “çalışkan” “adil” ve “eşini aldatmayan” özelliklerinin ise sadece namuslu erkeği tanımlamada kullanıldığını ortaya koymuştur. Kümeleme analizi sonuçları, namuslu kadın sosyal temsiline ait tematik kümelerin bir kısmının içeriklerinin namuslu erkek sosyal temsilinin içerikleriyle benzeştiğini, bir kısmının ise (örneğin, kadınlık rolü ve erkeklik rolü tematik kümeleri) farklılaştığını göstermiştir.