Nacemento e desenvolvemento dun servicio público esencial: o abastecemento de auga na cidade de A Coruña, 1903-1936

Abstract

Por ALBERTE MARTÍNEZ LÓPEZ CARLOS PINEIRO SÁNCHEZ RESUMEA creación e desenvolvemento do abastecemento de auga na cidade de A Coruña amosa unhas características bastante similares ó acontecido noutras cidades españolas. A fase de efectiva posta en marcha dende que se efectúa a concesión resulta dilatada e problemática. Terá que ser o capital bancario local o que lie dea un pulo definitivo ó proceso, ante a incapacidade fínanceira e xestora municipal. Logo dunha década de conformación do servicio básico e de exitosas presións para modificar os hábitos tradicionais de consumo (con apoio do concello), a empresa coñece unha forte expansión durante os anos vinte e principio dos trinta, sen que a depresión daqueles anos semelle terlle afectado significativamente. PALABRAS CLAVEServicios públicos, abastecemento de auga, A Coruña. ABSTRACTThe founding and development of Coruña's waterworks followed a pattern to that which took place in other Spanish cities. The project phase lasted a long time and was very problematic. The financial and managerial incapacity of the local authorities to set the utility in motion provoked the intervention of local banking capital. During the first ten years of the utilities existence a «basic» service was established, and with the help of the City Council consumption habits were modified. The Company's network expanded greatly during the twenties and early thirties, and the Great Depression was to have little effect. KEYWORDS Local utilities, waterworks, A Coruña.O traballo que aquí se presenta é un avance parcial dunha investigación mais ampia de carácter interdisciplinar centrada no abastecemento de auga na cidade de A Coruña dende mediados do século XIX até a actualidades .Neste artigo pretendemos levar a cabo a análise da creación do servicio de abastecemento de augas nunha cidade de tipo medio como A Coruña e a súa evolución durante as primeiras décadas, até o estoupido da Guerra Civil española. Nesta investigación estudiaremos as dificultades no nacemento desta infraestructura, as orixes da empresa concesionaria, as relacións entre a empresa e o concello, as etapas polas que atravesa o servicio e a empresa durante ese primeiro tercio de século e a evolución da xestión empresarial mediante o seguimento das principáis variábeis económicas e financeiras. Para evitar caer nun estudio restrictivamente microeconómico inserirémolo na evolución socioeconómica e urbanísti-