MÜZE ve TARİHİ MEKÂNLARDA DEĞER ve BECERİ KAZANDIRMAYA YÖNELİK SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ GÖRÜŞLERİ

Abstract

Öz: Okul dışı öğrenme ve öğretme ortamları denilince akla ilk gelenlerden yerlerden birisi de müze ve tarihi mekânlardır. Alanyazın incelendiğinde bu mekânların öğrencilerin birçok kazanım elde etmesine olanak sağladığı, özellikle de soyut konuları somutlaştırarak öğrencilerde kalıcı izli öğrenmeler sağladığı üzerine araştırmalarda vurgu yapıldığı görülmektedir. Günümüzde bilgiye ulaşmanın, formal ya da informal ortamlarda, görece kolay olduğu düşünüldüğünde öğrencilere değer ve beceri kazandırmanın daha da önemli bir hale geldiği düşünülmektedir. Ancak alanyazında sosyal bilgiler dersinde müze ve tarihi mekânların değer ve beceri öğretiminde kullanılabileceğine dair çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu bağlamda araştırmanın amacı Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının müze ve tarihi mekânlarda öğrencilere değer ve beceri kazandırılmasına ilişkin düşünce ve deneyimlerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden temel nitel araştırma kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği programında öğrenim gören, ilk aşamada (görüş formu) 44, ikinci aşamada (görüş formu) 27, üçüncü aşamada (görüşme) 17 öğretmen adayından elde edilmiştir. Nitel veriler Nvivo 11 paket programı yardımıyla betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinde müzede vatanseverlik, dayanışma, sorumluluk, saygı, yardımseverlik, özgürlük, bağımsızlık, bağımsızlık, çalışkanlık, bilimsellik, estetik, duyarlılık, hoşgörü, dürüstlük, sevgi, barış ve aile birliğine önem verme gibi değerlerin; empati, mekânı algılama, gözlem, sosyal katılım, zaman ve kronolojiyi algılama, iletişim, yaratıcı düşünme ve Türkçeyi doğru ve güzel kullanma gibi becerilerin kazandırılabileceğini düşündükleri belirlenmiştir.

Evaluation of Values Education in Out-of-School Learning Environments in terms of the Applications in Preschool: Systematic Literature Review

“…Gülay Ogelman and Sarıkaya (2015) mentioned that loyalty, justice, patience, empathy, sacrifice, altruism, and national values are among the first three values that can be taught to children the hardest; Çınar (2019) found that middle school students' senses of patience and empathy developed during nursing home visits, and that the activities carried out in the museum within the scope of social studies developed students' patriotism, historical and national values (Kamçı and Memişoğlu, 2020;Öner and Çengelci Köse, 2019;Özsoy et al 2017;Seyhan, 2020), and Meydan and Akkuş, 2014 also found that such studies can be applied with children in younger age groups. In this context, values such as loyalty, patience and empathy can be taught to preschool children at schools.…”

“…Yapılan araştırmalarında; (bknz. Aydemir, 2020;Erbay, 2017;Kamçı ve Memişoğlu, 2020;Kahraman ve diğerleri, 2018;Meydan ve Akkuş, 2014;Öner, 2019;Özsoy ve diğerleri, 2017;Seyhan, 2020) okul dışı öğretimin somut öğrenmeler sağlayacağından, dokunup hissetmesine, kalıcı öğrenmeler gerçekleşeceğini bilgi beceri ve değer kazanımı sağlayacağını bulmuştur. Çınar (2019) araştırma sonucunda huzurevi ziyaretlerinin sıklığı arttıkça öğrencilerin sosyal becerilerinde olumlu yönde değişimler olduğu gözlenmiştir.…”

“…Öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin okul dışı öğrenme ortamları hakkında (Aydemir, 2021;Çıldır ve Karadeniz, 2017;Dere ve Çifçi, 2022;Kamçı ve Memişoğlu, 2020;Seyhan, 2020;Ürey ve Kaymakcı, 2020). Okul dışında değer kazandırmaya yönelik öğretmen adayı görüşü incelenirken (Öner ve Çengelci Köse, 2019) ortaokul öğrencilerine okul dışında değerler eğitimi ile etkin vatandaşlık becerileri kazandırılmaya çalışılmıştır (Yıldırım, 2019). Okul dışında başka bir çalışma olan (Erentay, 2013) çevreye yönelik tutumlarında okul dışı uygulamaların kalıcılığını incelenmiştir.…”

“…Çocuklar değerleri ailede kazanmaya başladığından okulda değer kazanım süreci devam eder ama bu sadece okul içi süreçlerde olursa kalıcılık açısından güçlük yaşanacaktır. Araştırma kapsamında okul dışı öğrenme ortamlarını değerler eğitimi açısından incelediğimizde; okul dışı öğrenme ortamlarında değerleri doğrudan ele alma kapsamında sosyal bilgiler öğretmenliği tarafından yapılan çalışmalar (Aydemir, 2021;Kahraman ve diğerleri, 2018;Kamçı ve Memişoğlu, 2020;Meydan ve Akkuş, 2014;Öner ve Çengelci Köse, 2019;Seyhan, 2020;Yıldırım, 2019) başta müze olmak üzere adalet sarayı, ibadet yerleri gibi mekanlarda tarihi millî ve kültürel değerlere, vatandaşlık doğal çevreye duyarlılık değerlerini geliştirmek hedeflenmiştir. Okul öncesinde yapılan çalışmalar incelendiğinde öğretmenler değerler eğitimi kapsamında sınıf dışı uygulamaların gerekliliğinden bahsederken (Bartan, 2018;Dere ve Çifci, 2022;Fidan Dal, 2018;Kozikoğlu, 2018) uygulamaya dönük olarak yapılan çalışmaları sınıf içi ile sınırlı olduğunu ve Türkçe, drama, oyun ağırlıklı saygı, sorumluluk, sevgi, cesaret, dürüstlük, hoşgörü, yardımseverlik en sık tekrar eden değerler olmuştur (Asar, 2019;Bartan, 2018;Çamlı, 2021;Duran Yılmaz, 2021;Fidan Dal, 2018;Güneş, 2018;Korkmaz Can, 2018;Kozikoğlu, 2018;Şahin, 2017;Yıldırım, 2018).…”

“…Gülay Ogelman ve Sarıkaya (2015) Çocuklara en zor kazandırılabilecek ilk üç değer sıralamasında, vefa, adalet, sabır, empati, fedakarlık, millî değerlerin yer aldığından bahsederken bu çalışmada incelenen; Çınar (2019) huzurevi ziyaretleri sırasında ortaokul öğrencilerini sabır ve empati duyularının geliştiğinden, sosyal bilgiler kapsamında müze de yapılan etkinliklerin öğrencilerin vatanseverlik, tarihi ve millî değerlerini geliştirdiğini değerini geliştirdiğini (Kamçı ve Memişoğlu, 2020;Öner ve Çengelci Köse, 2019;Özsoy ve diğerleri, 2017;Seyhan, 2020) ayrıca (Meydan ve Akkuş, 2014) bu tür çalışmaların küçük yaş grubundaki çocuklarla uygulanabilir olduğunu sonuçlarında bulmuştur. Bu bağlamda vefa, sabır, empati gibi değerler huzurevi aracılığıyla okul öncesi dönem çocuklarına kazandırılabilir.…”