Mustafa Orakçi’nin “Ünlülerle Bi̇r Gün” Ki̇tap Di̇zi̇si̇ni̇n Söz Varliği Açisindan İncelenmesi̇

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Mustafa Orakçı’nın “Ünlülerle Bir Gün” isimli kitap dizisinde yer alan ilk 10 kitabın söz varlığı unsurlarını tespit etmektir. Araştırma nitel bir çalışmadır. Çalışmada, betimsel bir araştırma yöntemi olan ve var olan bir durumu olduğu gibi ortaya koymayı amaçlayan tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma materyallerini, Mustafa Orakçı tarafından yazılan, Barbaros’la Bir Gün, Evliya Çelebi’yle Bir Gün, Fatih’le Bir Gün, Hezarfen’le Bir Gün, İbni Sina’yla Bir Gün, Mehmet Akif’le Bir Gün, Mevlana’yla Bir Gün, Mimar Sinan’la Bir Gün, Piri Reis’le Bir Gün, Yunus Emre’yle Bir Gün isimli eserler oluşturmaktadır. Araştırmada incelemeye alınan söz varlığı unsurları; atasözleri, deyimler, ikilemeler, terimler, kalıp sözler, yansıma sözcükler, yabancı sözcükler, argo sözler, kalıplaşmış sözcükler ve doldurma sözler olarak belirlenmiştir. Eserlerde incelenen bu söz varlığına ait unsurların oluşturduğu veriler doküman incelemesi tekniği ile bulunmuştur. Doküman incelemesi sonucunda elde edilen verilerin çözümlenmesinde ise “kategorisel içerik analizi yöntemi” kullanılmıştır. Her kitap önce ayrı ayrı incelenmiş ve eserlerde kullanılan söz varlığına ait ögeler kendi içinde kategorilendirilmiştir. Çalışma sonucunda Mustafa Orakçı’nın eserlerinde çeşitli söz varlığı unsurlarına yer verdiği tespit edilmiştir. Bu söz varlığı unsurları arasında deyimlerin geniş yer tuttuğu saptanmıştır. Deyimlerin ardından terimlerin, kalıp (ilişki) sözlerin, yabancı sözcüklerin, ikilemelerin ve yansıma sözcüklerin geldiği görülmüştür. Yazarın, incelenen eserlerinde argo söyleyişlere ve kalıplaşmış sözlere hiç yer vermediği tespit edilmiştir. İncelenen eserlerin toplamında, sadece bir atasözü ve bir doldurma sözcük kullanıldığı da görülmüştür. Ayrıca Mustafa Orakçı’nın eserlerinin, içerdiği çeşitli söz varlığı unsurları ile çocuğun kelime hazinesinin gelişmesine, duygu ve düşünce dünyasının zenginleşmesine katkıda bulunduğu sonucuna da varılmıştır.