Miejskie obszary funkcjonalne a kształtowanie spójności terytorialnej / Functional urban areas vs. territorial cohesion formation

Abstract

Streszczenie: Bieżąca polityka regionalna ma za zadanie kształtować spójność terytorialną, a jedną z jej koncepcji jest funkcjonowanie miejskich obszarów funkcjonalnych. Spójność terytorialna rozumiana jest różnorako. W niniejszym opracowaniu rozpatrywano ją jako: rozwój endogeniczny i policentryczny, wyrównywanie dysproporcji w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego, tworzenie powiązań sieciowych oraz zapewnienie dostępności do usług (głównie wiedzy i infrastruktury). Celem badań jest określenie związku między istotą i praktyką miejskich obszarów funkcjonalnych a kształtowaniem tak pojmowanej spójno-ści terytorialnej. Badania przeprowadzono w układzie regionalnym, na podstawie miejskich obszarów funkcjonalnych południowo-zachodniej części Polski. Jako źródła informacji wykorzystano dokumenty programowe dla badanych obszarów funkcjonalnych, województw i jednostek lokalnych tworzących badane obszary funkcjonalne, a także informacje statystyczne. W pracy prezentowane są wyniki badań przeprowadzonych metodami jakościowymi oraz ilościowymi. Badania wskazują, że działania podejmowane w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych nie oddziałują na wyrównywanie dysproporcji w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego oraz dostępie do usług. Spójność terytorialna może być kształtowana przez stymulowanie procesów dyfuzji z obszarów funkcjonalnych i/lub tworzenie sieci ich powiązań. Miejskie obszary funkcjonalne wpisują się w polaryzacyjno-dyfuzyjny model rozwoju regionalnego i aby można było poprawić ich oddziaływanie na spójność terytorialną, wymagane jest ukierunkowanie działań na tworzenie warunków do rozprzestrzeniania się procesów rozwojowych.Słowa kluczowe: spójność terytorialna, miejskie obszary funkcjonalne, zintegrowane inwestycje terytorialne, południowo-zachodnia Polska, region. Summary:The main task of the current regional policy is to shape territorial cohesion, and functioning of functional urban areas (FUA) is one of its concepts. The territorial cohesion is understood in all sorts of ways. In this paper it is treated as: endogenous and polycentral development, levelling disproportion in the level of the social-economic development, creating network connections and ensuring the availability of services (mainly knowledge and infrastructure). The main aim of research is to determine the connection between the essence

Social Cohesion of Functional Urban Areas (Example of Eastern Poland)

“…Therefore continuation of the development policy, especially in social sphere is still necessary. The authors are therefore of the same opinion as, e.g., Szafranek ( 2017 , p.126), who claims that FUAs and the related policy can help the cohesion only, if conditions for the diffusion processes are created. In general, EU cohesion policy, including urban cohesion policy, should assume greater polycentrism of development aimed at counteracting diversification (e.g.…”

“…the core of FUA) and its sphere of influence (e.g. other FUA units) (Darwent, 1969 , 6–15; Szafranek, 2017 , p. 116–117; Nowak, 2018 , pp. 62–64).…”

“…It is a doubly difficult task, because there is not much research on the cohision of FUA in general (in Poland, e.g. Szafranek ( 2017 ) conducted such research regarding territorial cohesion), and there isn’t any specific methodological approach in this regard. Moreover, there are no standardized criteria for delimiting functional urban areas across the EU.…”

Financing of Integrated Territorial Investments on the example of Kielce Functional Area

“…ITIs belong to the instruments ensuring the substantive and territorial concentration of the intervention leading to its adaptation to the specificity of individual territories (Churski 2018). In accordance with the assumptions of the EU regional policy maintaining that cities and their networks are to become links in the socio-economic development of countries and regions, urban functional areas became the main recipients of ITIs (Szafranek 2017). Rise and further development of urban functional areas is related to the multifaceted interpenetration of the city and its surroundings (Dziekański… 2018).…”

Procesy demograficzne w miejskich obszarach funkcjonalnych w Polsce

“…przestrzenną, gospodarczą i społeczno-demograficzną. Spójność ta powinna być podstawą, a zarazem wyzwaniem do współpracy zintegrowanych terytorialnie jednostek samorządowych, ich władz i funkcjonujących w nich instytucji (Kuźnik, 2015;Pastuszka, 2017;Szafranek, 2017Szafranek, , 2019.…”