Między autonomią a podporządkowaniem. Problemy metodologiczne analizy (pół)peryferyjnych systemów nauki

Abstract

Niniejszy artykuł stanowi jeden z głosów w dyskusji nad półperyferyjnym charakterem systemów produkcji naukowej, dla której pretekstem była publikacja książki Gra peryferyjna Tomasza Warczoka i Tomasza Zaryckiego. Autorzy skupiają się w nim na metodologicznych wyzwaniach stojących przed analizą charakteru systemów nauki z perspektywy globalnego podziału pracy. Jako możliwe rozwiązanie dotychczasowych trudności wskazują na konieczność symetrycznej syntezy propozycji teoretycznych Pierre’a Bourdieu i Immanuela Wallersteina. Z jednej strony pozwoli to uniknąć sprowadzenia zjawisk w polu nauki wyłącznie do poziomu ekonomicznego, z drugiej zaś da szansę przemyśleć zależność, w jakiej pozostają do siebie nauka i gospodarka. Dopiero tak skonstruowana rama teoretyczna daje możliwość uchwycenia mechanizmów wytwarzania hierarchizujących podziałów w globalnej nauce takich jak ten na centrum i peryferia.

Nauka

“…Ale można też powołać się na przykład japońskich nauk społecznych, które pomimo silnej ekonomicznej pozycji kraju nie mogą uciec od peryferyjności rozumianej choćby jako mała międzynarodowa widoczność (Alatas, 2003). Wskazuje się na niedostateczne przebadanie wzajemnych wpływów peryferyjności ekonomicznej na peryferyjność naukową (Krzeski & Szadkowski, 2018). I choć nawet jeśli wiele przemawia za tym, że współcześnie dominacja ekonomiczna jest tą najbardziej istotną, to należy wziąć pod uwagę względną niezależność obu sfer (inne zasady postępowania i inne kapitały, o które się rywalizuje) (Bourdieu & Wacquant, 2001).…”

Wymiary zależności a formy autonomii i autarkii polskiej politologii: Odpowiedź na komentarze

“…I właśnie Bourdieu i jego wielowymiarowa wizja rzeczywistości społecznej odpowiada, do pewnego stopnia, na zarzut Krzeskiego i Szadkowskiego (2018), który dotyczy braku sproblematyzowania relacji między pozycją ekonomiczną danego kraju (miejsca w systemie-świecie) a pozycją (w tym przypadku pół-peryferyjną) danego pola naukowego (co ciekawe Antonowicz (2018) twierdzi, że jedno łączymy wprost z drugim, pozycja ekonomiczna określonego państwa ma wprost przekładać się na jego pozycję w światowej hierarchii nauki). Krzeski i Szadkowski (2018) nazywają to koniecznością "materialistycznej korekty" Bourdieu (przez zastosowanie pewnych rozwiązań zaproponowanych przez Wallersteina). Gdyby pójść tym tropem, z pewnością osiągnęlibyśmy wspomnianą wcześniej symetrię, ale niestety zaprowadziłoby to nas na manowce ekonomicznego redukcjonizmu, o marksistowskiej tym razem proweniencji (Burawoy 2018).…”