Mekân Tabanlı Toprak Erozyonu Tahmin Modelleri: Bildiklerimiz Değişiyor Mu?

Abstract

Toprak erozyonu, toprağın üst katmanının aşınarak başka bir yere taşınmasını ifade eden doğal bir süreçtir. Bu oluşum beşeri faaliyetlerin arazi örtüsünde değişimlere neden olmasıyla artan mekânsal bir probleme dönüşmüştür. Toprak erozyonundaki artış toprak verimliliğini olumsuz etkilediği gibi gıda güvenliğini de tehdit etmektedir. Toprak erozyonu kapsamındaki çalışmalar süreci anlamak ve ortaya çıkan olumsuz etkileri en aza indirmek için sediment taşınımı ve erozyona duyarlı alanların modellenmesi konularına yoğunlaşmıştır. Bu modelleme uygulamalarının toprak erozyonu sorununun çözümlenebilmesinde kilit rol üstlenmesi son 30 yılda bu konudaki çalışmaların artmasına neden olmuştur. Bu çalışmanın amacı toprak erozyonu konusunda en çok başvurulan modellerin geçirdiği değişimin literatür kapsamında değerlendirilmesidir. Bunun için modellerin veri özellikleri ve algoritma yapıları detaylı bir biçimde incelenmiş ve onlarca model arasında USLE/RUSLE, SWAT ve WEPP modelleri ile makine öğrenmesi yaklaşımlarının ön plana çıktığı belirlenmiştir. Literatür incelendiğinde bu modellerin daha çok tercih edilmesinin nedenleri yüksek doğrulukta tahmin oranı ile benzetim yapmaları ve farklı ortam koşullarında uygulanabilir olmalarıdır.