Mediatyzacja religii w czasach globalizacji i neoglobalizacji. Wybrane refleksje medioznawcze

Abstract

Cel: w artykule wskazano i omówiono wybrane problemy religijne w kontekście postępujących procesów mediatyzacji w erze globalizacji, tj. eliminację sacrum ze sfery indywidualnej i społecznej, podważenie korespondencyjnej definicji prawdy jako podstawy w wyjaśnianiu doktrynalnych kwestii religii, zmianę rozumienia kluczowych determinantów życia religijnego. Podjęto również refleksję nad wpływem nowego kontekstu neoglobalizacji na dalszy proces mediatyzacji religii, wskazując możliwe kierunki zachodzących zmian. Metodologia: w pracy posłużono się metodą analizy, metodą krytyki piśmiennictwa i metodą przeglądu literatury. Wyniki i wnioski: procesy globalizacji i neoglobalizacji są katalizatorem przemian w obszarze życia religijnego, które traci swój wspólnotowy charakter na rzecz jednostkowego, zindywidualizowanego odniesienia do Boga, w znaczącej mierze dzięki kulturze postmodernizmu i postprawdy. Media, będąc częścią profanum i spełniając swoje funkcje w epoce globalizacji i neoglobalizacji, odgrywają istotną rolę w prezentowaniu opinii publicznej własnej interpretacji rozumienia doktrynalnych podstaw religii oraz determinantów życia religijnego. Epoka neoglobalizacji przynosi stopniowe przeorientowanie procesów kulturowych w stronę respektowania praw człowieka i dowartościowania państw narodowych, co otwiera możliwość zacieśnienia wzajemnych odniesień państwa i religii, np. rezygnacji z zasady autonomii państwa i kościoła/związku wyznaniowego na rzecz przyjęcia modelu państwa teokratycznego lub instrumentalizacji spraw wiary bądź jej eliminacji ze sfery publicznej. Wartość poznawcza: publikacja systematyzuje wyniki badań w obszarze mediatyzacji religii w kontekście procesów globalizacji. Wskazano możliwe kierunku zmian w procesie mediatyzacji doktrynalnych podstaw religii oraz determinantów życia religijnego w epoce neoglobalizacji. Uwzględniono myśl badawczą m.in. takich przedstawicieli nauk społecznych jak N. González Gaitano, D. Guzek, A. Hepp, S. Hjarvard, S. Hoover, S. Livingstone, M. Lövheim, K. Lundby, B. Meyer, W. Schulz, K. Stępniak.