Management control in de zorg: Een kritisch essay

Abstract

SamenvattingDe zorg in Nederland wordt geconfronteerd met een steeds groter en fijnmaziger geheel aan vooral kwantitatieve management control-methoden en -technieken. In dit essay staat de vraag centraal of en in welke mate deze methoden en technieken passen (of 'matchen') bij de aard van de activiteiten in de zorgsector. Daartoe wordt de specifieke zorgmaatregel van dubbele medicatiecontrole onder de loep genomen. Tenslotte wordt gereflecteerd op de redenen waarom deze kwantitatieve vormen van control worden gehandhaafd (in weerwil van een duidelijke 'mismatch') met behulp van het begrip 'performativiteit'. Relevantie voor de praktijkDit essay is relevant voor managers, stafadviseurs en medewerkers in de zorg en andere organisaties in de publieke sector die ervaren dat de toegenomen eisen van cijfermatige verantwoording en transparantie de mogelijkheden beperken om adequate zorg te geven. Dit is enerzijds omdat alle aandacht voor cijfermatige verantwoording tijd en energie vraagt die ten koste gaat van aandacht voor de cliënt en anderzijds omdat de cijfers geen adequaat beeld geven van de complexe werkelijkheid van alle dag en daardoor als stuurinformatie te kort schieten.

Prestatiemanagement bij Waardegedreven zorg: hoe verder?

“…Het werk van Asselman (2019) laat zien dat het kostenbewustzijn onder managers en specialisten van zorginstellingen stijgt als medische en financiële informatie worden gecombineerd, en dat dit weliswaar kan leiden tot kostenbesparingen, maar ook tot betere (lees: hogere) tarieven voor medisch specialisten. Visser and Den Bakker (2018) geven aan dat de beheersing van zorgkwaliteit en -volume in veel zorgorganisaties plaatsvindt aan de hand van een fijnmazig stelsel van financiële (bijvoorbeeld omzet, personeelskosten) en niet-financiële (bijvoorbeeld wachttijden, patiënttevredenheid, PROMs) prestatiemetingen, echter zonder dat de uitkomsten hiervan zodanig vergeleken worden met de kosten dat uitspraken gedaan kunnen worden over de toegevoegde waarde van bepaalde zorg in relatie tot de daarvoor gemaakte kosten. In de meeste PMS die zijn onderzocht ligt er de nadruk op dat zoveel mogelijk output (zorg) tegen zo min mogelijk input (euro) wordt gegenereerd.…”

Permanent falen

“…Deze verbreding van het gebruik brengt echter risico's met zich mee. Het is lastig om een kwaliteitssysteem goed te laten aansluiten bij het primaire proces en tegelijkertijd te voldoen aan de algemene eisen die de omgeving stelt in het kader van verantwoording en transparantie ( Van Thiel & Leeuw, 2002;Trimbos, 2010;Van Os et al, 2012;Visser & Den Bakker, 2018). Daarnaast zijn kwaliteitssystemen en prestatiemonitoring met name geschikt voor activiteiten waarbij de doelstellingen helder zijn en de output goed meetbaar is -wat op veel terreinen van de zorg te betwisten valt.…”

Alignment in the Hospital-Physician Relationship: A Qualitative Multiple Case Study of Medical Specialist Enterprises in the Netherlands

“… 1 - 3 Following the new public management paradigm, hospital leadership has shifted from physician leadership to managerial leadership. 4 , 5 Subsequently, in the face of growing healthcare expenditure and with the increasing managerial focus on quality, efficacy and accountability, an effective hospital-physician relationship has gained in importance to promote hospital performance.…”