Aby uzyskać wysoką jakość elementów maszyn czy narzędzi, coraz częściej stosuje się materiały ceramiczne oraz kompozytowe na osnowie metalicznej lub ceramicznej. Efektywne kształtowanie tych materiałów obróbką skrawaniem czy szlifowaniem klasycznym jest utrudnione z uwagi na ich bardzo dobre właściwości mechaniczne. Racjonalnym rozwiązaniem jest zastosowanie metod niekonwencjonalnych, takich jak obróbka elektrochemiczna, elektroerozyjna czy elektroerozyjno-elektrochemiczna (ECDM) w przypadku materiałów przynajmniej częściowo przewodzących prąd elektryczny. Materiały ceramiczne nieprzewodzące prądu elektrycznego można kształtować z zastosowaniem odmiany procesu ECDM nazywanej spark assisted chemical engraving (SACE). SŁOWA KLUCZOWE: obróbka niekonwencjonalna, materiały ceramiczne, materiały kompozytoweIn order to reach the high quality parts of machines or tools very often ceramic or composite materials on metalic or ceramic base are being applied. Efficient shaping above mentioned materials using cutting or classical grinding is difficult because of their high mechanical properties. Rational solution is application of unconventional machining methods as: electrochemical, electrodischarge or electrochemical -electrodischarge (ECDM) in case when machined materials are at least partly conductive of electrical current. In case of shaping ceramic materials unconductive for electrical current the rational solution can be application of Spark Assisted Chemical Engraving (SACE) process -the special kind of ECDM process. KEYWORDS: unconventional machining processes, ceramic materials, composite materials Materiały ceramiczne, materiały kompozytowe na osnowie metalicznej lub ceramicznej przy odpowiednio dobranym składzie mają bardzo dobre właściwości mechaniczne (wysoką twardość, wytrzymałość, wytrzymałość zmęczeniową, odporność na zużycie itp.). Takie właści-wości utrudniają, a nawet uniemożliwiają obróbkę metodami mechanicznymi (skrawaniem, szlifowaniem).Schemat obróbki materiałów kompozytowych przedstawiono na rys. Często konieczne jest wykonywanie w tych materiałach mikrootworów, aby utworzyć połączenia elektryczne mię-dzy warstwami [1][2][3]. Wymienione materiały -ze względu na ich bardzo dobre właściwości mechaniczne: wysoką wytrzymałość i twardość (np. Al 2 O 3 ), wysoką twardość i kruchość (np. szkło) lub małe wymiary (wymiary mikroelementów w MEMS << 1 mm) -należy kształtować z zastosowaniem procesów, w których usuwanie naddatku nie zależy istotnie od właściwości mechanicznych materiału obrabianego.Rys. 1. Schemat obróbki elementu wykonanego z materiału kompozytowego. A -materiał osnowy (materiał metalowy lub ceramiczny), B -cząstki fazy umacniającej (ziarna metalowe lub ceramiczne), ER -elektroda robocza Warunek ten spełniają: obróbka elektrochemiczna (ECM), elektroerozyjna (EDM) oraz obróbka elektrochemiczno-elektroerozyjna (ECDM), w której następuje koincydencja procesów elektrochemicznego (reakcji elektrochemicznych) i elektroerozyjnego (wyładowań elektrycznych).
Charakterystyka obróbki materiałów trudno obra...