„Literatury mniejsze” Europy romańskiej 3. Pośród literatur świata

Abstract

Wydawnictwo Naukowe UAM "Literatury mniejsze" Europy romańskiej 11 DOROTA SZELIGA UNIWERSYTET WARSZAWSKIMiędzy wyobcowaniem a akceptacją -Agota Kristof w poszukiwaniu powieści uniwersalnej iteratury mniejsze" dostarczają szczególnie bogatego materiału do badania zagadnienia, które można określić jako funkcjonowanie literatury w zglobalizowanym świecie. Pytanie, czy sposobem na przetrwanie i rozwój może być ucieczka od lokalności, zastosowanie struktur atopicznych, ahistorycznych i egzotyzmu, postawione tekstom Agoty Kristof, umożliwia otwarcie wielu perspektyw interpretacyjnych. Wydaje się, że jej twórczość pozwala dostrzec, w jaki sposób autor, świadomie lub intuicyjnie, jest w stanie wypracować użyteczne strategie dostosowywania się do nowych okoliczności.Powieści Kristof, węgierskiej autorki piszącej w języku francuskim, są ciekawym przykładem tekstów, w których spotykają się dwie sprzeczne tendencje. Z jednej strony pisarka odwołuje się do bardzo konkretnej rzeczywistości o charakterze autobiograficznym, z drugiej strony świat przedstawiony pozbawiony jest cech jednostkowych, nazw własnych, precyzyjnych określeń czasu i przestrzeni. Można postawić pytanie, czy sama sytuacja osobista autorki -Węgierki mieszkającej w Szwajcarii i piszącej po francusku -nie zmusiła jej do zastosowania pewnych technik i zabiegów stylistycznych po to, by jej powieści mogły być czytane i zrozumiane przez czytelnika uniwersalnego. Już przy określeniu tożsamości samej pisarki pojawia się pewna dwuznaczność jej statusu: czy jest to autorka węgierska pisząca po francusku czy szwajcarska pisarka pochodzenia węgierskiego? W notkach biograficznych i wywiadach przedstawiana jest bowiem w sposób bardzo zróżnicowany 1 . ________________________ 1 Agota Kristof -"francuskojęzyczna pisarka węgierska" ("écrivaine hongroise d'expression francophone") (Bofford, 1986); "francuskojęzyczna pisarka pochodzenia węgierskiego" ("écrivain francophone d'origine hongroise") (Szekeres, 2011); "Węgierka szwajcarska w literaturze francuskiej" ("une Hongroise suisse dans la littérature française") " L