Lise Öğrencilerinde Din Dışı Yönelim: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Kandemir, Sibel

doi:10.51702/esoguifd.950718

Cited by 4 publications

(1 citation statement)

References 18 publications

Supporting

Mentioning

Contrasting

Order By: Relevance

“…Postmodernizmde dinlerin yeniden ihyasından çok çoğulculuk anlayışı doğrultusunda adalet, sevgi veya yardımlaşma gibi erdemler tercih edilmektedir (Kırılmaz & Ayparçası, 2016;Perşembe, 2003;Turan & Kar, 2022). Bununla birlikte son yıllarda dini bağlılıkta azalma olduğu ve inançsızlığa ilginin arttığı şeklinde iddialar gündeme gelmektedir (Kandemir, 2021). Günümüz iletişim dünyasında inançsızlıkla ilgili akımlar da dahil olmak üzere insanlar kolayca her türlü bilgiye ulaşabilmektedir (Ünverdi, 2020).…”

Section: Introductionunclassified

Ateizmden Teizme: Bir Vaka İncelemesi

BAYNAL

2023

ODÜSOBİAD

View full text Add to dashboard Cite

İnanç ve inançsızlık ile ilgili çalışmalar din psikolojisinin önemli konuları arasında yer almaktadır. Özellikle günümüzde ateizm, agnostisizm gibi inançsızlıkla ilgili merak ve eğilimlerin ergen ve genç bireyler arasında popülerlik kazandığına dair araştırmalar söz konusudur. Bu durumun en önemli nedenleri arasında bilgi ve iletişim ağının hızlı bir şekilde artması gelmektedir. Bilginin kolayca ulaşılabilirliği, insanları merak ettiği konulara yönelik araştırma yapmalarına olanak sağlamaktadır. Bu çalışmanın konusu inanç veya inançsızlığa yönelimle ilgili etkenlerin incelenmesidir. Bu amaçla teizmden ateizme ve ateizmden teizme yönelmenin faktörleri araştırılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemi uygulanmıştır. Yarı yapılandırılmış mülakat verileri içerik analizine tabi tutularak bulgular elde edilmiştir. Ayrıca araştırmada katılımcının çalışmaları ve sosyal medyada yaptığı yorumlar incelenerek katılımcı hakkında daha derinlemesine bilgi elde edilmeye çalışılmıştır. Araştırma bulguları neticesinde inançsızlığa veya inanca yönelmekle ilgili farklı etkenlerin olduğu tespit edilmiştir. Bunların başında kişisel özellikler, çevre, araştırma/okuma, eğitim gelmektedir. Özellikle kişisel özelliklerin ve entelektüel araştırmaların inanç ve inançsızlık konusunda etkili olduğu ortaya çıkmıştır.

show abstract

Section: Introductionunclassified

Ateizmden Teizme: Bir Vaka İncelemesi

BAYNAL

2023

ODÜSOBİAD

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

Lise Öğrencilerinde Dinî Tutum ve Din Dışı Yönelim

Kandemir

2024

Marife Dini Araştırmalar Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Din, esasları itibariyle değişmez ilkelere sahip olmakla birlikte varlık ve yaşama dair paradigmalarla yeniden yorumlanarak yaşamda varlığını sürdüren bir olgudur. Tarihi süreç içerisinde dinin insan yaşamındaki rolü değişmektedir. Ortaçağda ekonomiden siyasete, eğitimden sanata kadar yaşamın her alanında etkin olan din, modern toplumlarda kamusal alandaki etkisini büyük oranda kaybetmiştir. Postmodern dönemde gelişen bireysellikle birlikte kurumsal din daha da güç kaybetmiştir. Bu dönemde din, kişisel düşünce ve arzulara göre şekillenen bir olguya dönüşmüştür. Günümüzde özellikle batılı toplumlarda dini kimlik tanımlamalarının her geçen azaldığı görülmektedir. Avrupa ve Amerika başta olmak üzere dünyada genç nesil arasında kendisini “dini yok, ateist, agnostik, seküler, hümanist” gibi din dışı kimliklerle tanımlayanların sayısı günden güne artmaktadır. Küreselleşen dünyada dine alternatif ya da karşıt kimliklerin ülkemiz gençliği üzerinde hiç kabul görmediğini söylemek güçtür. Yapılan bazı araştırmalarda ülkemizde son yıllarda dindarlığın azaldığı, ateist ve deist anlayışların geçmiş yıllara nispetle arttığı iddia edilmektedir. Bu bağlamda kimlik gelişimi açısından kritik bir gelişim dönemini ifade eden ergenlik döneminde olan lise öğrencilerinin din dışı yönelimlere eğilimlerinin araştırılması önemlidir. Böylelikle kimliğin önemli bir bileşeni olan dinin gençler için ifade ettiği anlamın ne olduğu, dinî kimliğin gelişiminde etkili olan unsurların neler olduğu ve din eğitiminin bu husustaki etkinliği hakkında bilgi edinmek mümkün olacaktır. Elde edilecek bilgilerle dinî kültürün yeni nesle aktarımında daha etkili bir din eğitimi planlaması yapmak mümkün olacaktır. Lise gençliğinin din dışı yönelim eğilimlerini ve bu hususta din eğitimi ve çevresel unsurların rollerini ortaya koymayı amaçladığımız çalışmamız 2021-2022 yılında Konya il merkezinde gerçekleştirdiğimiz nicel bir araştırmadır. Araştırmada “Din Dışı Yönelim Ölçeği” ve “Ok-Dinî Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Kota örnekleme yöntemiyle belirlenen 473 kişilik örneklemden topladığımız veriler SPSS 15 programı ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre gençlerin %6’sı yüksek düzeyde, %12’si ise orta düzeyde din dışı yönelim eğilimi göstermektedir. Gençlerin %3,ü ateist, %3’ü agnostik ve %2’si ise deist Tanrı anlayışını benimsemektedir. Katılımcıların %70,2’si hiçbir şüphe duymadan Allah’ın varlığına inanırken, %21,4’ü ise bazı şüpheleri olmakla birlikte Allah’ın var olduğuna inanmaktadır. Allah’ın varlığına inanma ile olumlu dini tutuma sahip olma arasında pozitif yönlü pozitif yönlü yüksek korelasyon (r=0,722, p=0,000) vardır. Allah’ın varlığına inanma ile din dışı yönelim arasında ise negatif yönlü yüksek korelasyon (r=-0,833, p=0,000) tespit edilmiştir. Gençlerin dini tutumları ve din dışı yönelimleri üzerinde en fazla etkili olan kurum ailedir. Bu yönüyle manevi değerlerin genç kuşaklara aktarımında ilk sırada gelen aile kurumunun güçlendirilmesi, ebeveynlerin bilinçlendirilmesi büyük önem arz etmektedir. Ayrıca okul ve çevre ile ilgili çeşitli değişkenlerin de gençlerin dini tutumları ve din dışı yönelimleri üzerinde etkisi vardır. Dine önem verilen ve hoşgörünün egemen olduğu bir aileye sahip olmak, okulda verilen din eğitiminden memnun olmak, okul dışında da din eğitimi almak, dini yaşamla ilgili olumlu rol modellere sahip olmak gençlerin dine karşı olumlu tutum geliştirmelerini desteklemekte ve din dışı yönelimlere eğilimlerini de azaltmaktadır. Dolayısıyla okullarda verilen din eğitimi hizmetinin kalitesinin artırılması, öğretmenlerin aynı zamanda olumlu rol model olmaları, müfredat ve ders kitaplarının çağın ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde güncellenmesi, ateizm, deizm, agnostisizm gibi akımların gençlerin inanç dünyalarına şüphe tohumları ekmesini engelleyecektir. Aile ve okul dışında da dinin olumlu temsili gençleri dine karşı olumlu tutum geliştirmeye yönlendirmekte ve varoluşsal sorularına din dışından cevap arama ihtiyacını da azaltmaktadır.

show abstract

Dijital Çağın İnanç Problemi: İnanç Göçebeliği

ÇAKMAK

2023

Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Bu makalede teknolojinin en yoğun şekilde hissedildiği dijital çağda dinden çıkma veya din değiştirme olarak ifade edilen inanç problemleri irdelenmektedir. Ayrıca söz konusu inanç problemlerinin altında yatan sebepler yorumlayıcı araştırma tekniği ile belirlenerek problemlerin dijitalleşme ile olan ilişkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dijital çağ enformasyonun ve iletişimin web 1.0, web 2.0 ve web 3.0 teknolojileriyle birlikte insan hayatına yoğun bir şekilde girmesi olarak ifade edilebilir. Web 2.0 teknolojileri kullanıcılar arasındaki kolektif zekayı ifade ederken web 3.0 teknolojileri ise yapay zekanın insan yaşamına dahil olması olarak tanımlanmaktadır. Söz konusu teknolojiler bireylerin duygu, düşünce ve davranışlarında oluğu gibi inanç dünyalarında da etkili olmuştur. Yapılan araştırmalar modernleşme ile başlayan dinden çıkma ve din değiştirme hareketlerinin dijital çağda farklılaştığını ve ivme kazandığını göstermektedir. Bu durum inanç değişikliği hareketlerinin dijitalleşme kavramları üzerinden yeniden okunması zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Dijitalleşmenin birey üzerindeki etkisi noktasında literatürde iletişim, psikoloji, sosyoloji ve ilahiyat temelli çalışmalar bulunmaktadır. Özellikle ilahiyat temelli yapılan çalışmalar modernleşme ve sekülerleşme üzerine yoğunlaşmıştır. Bu çalışmalarda sanayi devrimi ile başlayan modernizmin dini hayata etkisi üzerine yoğunlaşılmış ve dijitalleşme bu çalışmalarda bir alt başlık olarak düşünülmüştür. Yine inanç değişikliği hareketleri sekülerleşme üzerinden okunmuştur. Ancak modernleşme ile başlayan dini hayattaki problemler dijitalleşme ile farklı bir boyut kazanmıştır. İnanç hareketleri de burada önemli bir yer tutmaktadır. Dijitalleşme üzerine yapılan iletişim, sosyoloji ve psikoloji temelli çalışmalarda toplumu ve bireyi anlamak için dijitalin ortaya çıkardığı kavramlar kullanılmıştır. Benzer okumanın inanç hareketleri üzerinden de yapılması gerekir. Çünkü dijitalleşme sürecinde insan başlangıçta süje konumunda iken, zaman içerisinde hem süje hem de obje olarak konumlanmıştır. Böylece dijital, nesneleri ve insanlığın tamamına yakınını kendi kitlesi olarak belirlemiştir. Bundan dolayı dijital çağda inanç hareketlerinin daha iyi tanımlanması, altında yatan sebeplerinin daha iyi irdelenmesi için dijitalleşmenin oluşturduğu kavramlar üzerinden yeniden okunması gerekir. Bu noktada çalışmamızda söz konusu inanç temelli hareketler dijitalleşmenin oluşturduğu kavramlar üzerinden okunmuş ve bu hareketler “inanç göçebeliği” adı verilen yeni bir kavramla tanımlanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde dijitalleşmenin ne anlama geldiği, ne gibi kavramlar ürettiği üzerinde durulmuştur. Daha sonra dijitalleşme ile birlikte değişen veya yeni ortaya çıkan inanç problemi ele alınmıştır. Din değiştirme olarak ifade edilen söz konusu inanç problemi inanç göçebeliği olarak tanımlanmıştır. İnanç göçebeliğinin dijitalleşme ile ilişkisi üzerine durulmuş, dijitalin oluşturduğu göçebe davranışın inançta nasıl ortaya çıktığı belirtilmiştir. Ayrıca inanç göçebeliğinin dinden çıkma veya din değiştirme ile farkı dile getirilmiştir. Daha sonra ise inanç göçebeliği olarak ifade edilen dijital çağ inanç hareketinin muhtemel sebepleri üzerinde durulmuştur. Tasdik olarak ifade edilen imanın bilişsel ve duygusal boyutuna değinilmiştir. Bilişsel boyuttaki eksiklik olarak düşünülen taklidi imanın bir neticesi olarak görülen inançta göçebe davranışın geçmişte neden ortaya çıkmadığı, dijitalleşme ile neden var olduğu dile getirilmiştir. Bunun yanında dijital çağın, insanın benliğinde ortaya çıkardığı travmaların imanın duygusal boyutuna etkisi üzerine durulmuş ve bunun inanç göçebeliği davranışına etkisi irdelenmiştir. Bu noktada çalışmamızda nitel araştırma yöntemlerinden yorumlayıcı araştırma tekniği kullanılmıştır.

show abstract

Lise Öğrencilerinde Din Dışı Yönelim: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Abstract: Bu makale, en az iki hakem tarafından incelenmiş ve intihal içermediği teyit edilmiştir. / This article has been reviewed by least two referees and scanned via a plagiarism software.

Cited by 4 publications

References 18 publications

Ateizmden Teizme: Bir Vaka İncelemesi

Ateizmden Teizme: Bir Vaka İncelemesi

Lise Öğrencilerinde Dinî Tutum ve Din Dışı Yönelim

Dijital Çağın İnanç Problemi: İnanç Göçebeliği

Contact Info

Product

Resources

About