Lisansüstü Eğitimde Gizli Kriz: Öğrenciler Neden Okulu Terk Ediyor?

Abstract

Türkiye'de okul terki üzerine yapılan mevcut araştırmaların ağırlıklı olarak zorunlu eğitim süreci olan 12 yılı kapsadığı görülmektedir. Buna karşın, çok az sayıda araştırma yükseköğretim kurumlarında yaşanan okul terkleri üzerine odaklanmaktadır. Literatür incelendiğinde, lisansüstü öğrencilerin okul terki sürecinde henüz yer almadığı görülmektedir. Türkiye'de lisansüstü eğitimde okul terk oranlarını tespit edebilecek mevcut bir sistem ya da takip olmasa da yapılan bazı araştırmalar okul terkinin oldukça büyük oranlarda olduğunu göstermektedir. Bu araştırmada lisansüstü öğretim kademesindeki öğrencilerin okul terk etme kararı almalarında etkili olan nedenlerin belirlenmesi ve çözüm önerilerinin sunulması amaçlanmıştır. Araştırma, kartopu örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen lisansüstü eğitimi terk etmiş 20 öğrenciden oluşan bir olgubilim çalışmasını içermektedir. Veriler, öğrencilerden yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanarak, tümevarımcı betimsel analiz ve içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın bulguları, akademik ve sosyal uyum, eğitimin niteliğiyle ilgili yetersizlikler, farklı alanlara yönelme, ulaşım gibi lisansüstü öğrencilerin okulu terk etmelerine neden olan çok faktörlü ve karmaşık bir yapı ortaya çıkarmıştır. Araştırma, bireylerin lisansüstü eğitimi terk etme konusunda yapılabilecek bazı noktalara dikkat çekmekte ve konuya ilişkin motivasyon, uyum, bağlılık gibi pek çok etkenin derinlemesine anlaşılabilmesi için boylamsal olarak incelenmesini önermekle sona ermektedir.

School Dropout Causes in Turkish Education System (2009-2022): A Pareto Analysis by Grade Level

“…The studies conducted in TES at the higher education level have similar findings. Academic adjustment problems, financial difficulties (Bülbül, 2012), and factors that cause leaving postgraduate education are itemized as academic and social adaptation, not quality education, orientation to different fields, and transportation issues (Deniz, 2019). In addition, as the alienation of students in higher education increases, so does their tendency to drop out (Dündar and Bülbül, 2022).…”

Kadın öğrencilerin doktorayı terk etme nedenleri: Hayal kırıklığı ve bakım yükü

“…2018;). Türkiye'de lisansüstü öğrencilerin kendileriyle ilgili nedenlere bakıldığında Deniz (2019), hazırbulunuşluğun yeterli gibi gözükmesine rağmen lisansüstü öğrencilerinin eğitime başlanacak programdaki dersler ve içeriklerle alakalı yeterli bilgileri olmadığını ortaya koymuştur.…”

“…Çeşitli çalışmalar, danışmanla toplantılarının kalitesi ve sıklığının yanı sıra destekleyici bir entelektüel ikliminin öğrencilerin daha yüksek genel memnuniyet seviyeleri ve doktora tamamlama oranları ile ilişkili olduğuna işaret etmektedir (Devos vd., 2015;Halse, 2011;Zeng vd., 2013). Türkiye'de lisansüstü terk ile ilgili yapılan bir çalışmada sosyal uyum bakımından akademisyen ve danışmanların tutum ve davranışlarının okul terkini etkilediği, sosyal uyumu yüksek olan öğrencilerin tutumlarının sosyal sistem içerisindeki olumlu deneyimleri tarafından şekillendiğini ortaya koymuştur (Deniz, 2019). Doktorayı terkin bir diğer nedeni, kişisel yaşam ile doktora derecesinin akademik ve iş hayatındaki talepleri arasındaki dengeyi sağlamadaki zorluklarla ve bu dengeyi kurarken yaşanan çatışmalarla ilgili olduğunu göstermektedir.…”

“…Doktora terkinin nedenlerini inceleyen Tinto (2012) akademiden uzaklaşma, kötü programlar gibi olumsuz nedenler üzerinde durmuştur. Öğrencilerin lisansüstü eğitimlerine devam ettikleri yükseköğretim kurumu içerisinde özellikle eğitimle alakalı yaşadıkları sorunlar dolayısıyla örgütsel bağlılık oluşmadığı ortaya konmuştur (Deniz, 2019). Araştırmada yer alan öğrenciler en birinci hayal kırıklığı olarak akademik ortam, akademik personelin olumsuz tutumları, dışlayıcı ve ayrımcı tutumlar, ego savaşları ve destek mekanizmalarının eksikliklerini vurgulayarak tüm bu faktörlerin motivasyon eksikliğine ve hayal kırıklığına neden olduğunu böylelikle doktorayı terklerine katkıda bulunduğunu belirtmişlerdir.…”