Kwaliteit van restauratiematerialen vanuit een gezondheidsperspectief belicht

Abstract

Wanneer men over de kwaliteit van tandheelkundige restauratiematerialen spreekt worden meestal de fysische eigenschappen van de materialen, zoals slijtvastheid, sterkte, elasticiteit etc. in ogenschouw genomen. De biologische eigenschappen zijn tot op heden relatief ondergewaardeerd.In de geneeskunde en in de tandheelkunde worden 'medische hulpmiddelen' voor langdurig gebruik in het lichaam geplaatst. In de afgelopen vijftig jaar is het aantal verschillende materialen dat in dergelijke voorzieningen wordt toegepast enorm toegenomen. Hiermee is ook de kans op ongewenste bijwerkingen groter geworden. Wanneer deze bijwerkingen symptomen veroorzaken in en/of om de mond is de kans groot dat de tandheelkundige voorziening in verband wordt gebracht met deze symptomen. Bij systemische effecten lijkt de kans daarop minder groot. Veel van deze hulpmiddelen bevatten metalen die allergische of toxische reacties kunnen veroorzaken. Bijvoorbeeld, uit roestvaststalen hulpmiddelen komen nikkel en ook andere metaal-ionen vrij. Deze metaal-ionen kunnen in daarvoor gevoelige personen allergische en/of toxische reacties veroorzaken en zodoende leiden tot ongewenste bijwerkingen. Het is een feit dat restauratiematerialen soms ongewenste bijwerkingen op de gezondheid van onze patie¨nten en op die van het tandheelkundig team kunnen hebben. De vraag is echter, welke die bijwerkingen zijn, aan welke materialen deze zijn gerelateerd en hoe vaak zij voorkomen. Veel kennis hierover is niet voorhanden. Een extra probleem voor de tandarts vormt het feit dat de alternatieve geneeskunde de reguliere tandheelkundige professie regelmatig confronteert met behandelverzoeken.In deze bijdrage zal voornamelijk worden ingegaan op de diagnostiek van metaalallergie veroorzaakt door metalen afkomstig uit tandheelkundige vulmaterialen. Metaalallergie en tandheelkundeDe meeste op metaal gebaseerde tandheelkundige restauratiematerialen zijn vervaardigd van legeringen, mengsels van verschillende metalen. Om een lichamelijke reactie te kunnen veroorzaken, is het noodzakelijk dat e´e´n of meerdere metalen uit deze legering in het lichaam terecht komen. Het in oplossing gaan van het metaal (ioniseren) is daarvoor een belangrijke voorwaarde. De oplosbaarheid en daarmee de blootstelling aan metalen kan worden vergroot wanneer er corrosie optreedt of wanneer er galvanische reacties optreden. Om die reden past men bij voorkeur materialen toe met een hoge corrosieweerstand. Edele metalen hebben een hoge standaard potentiaal en voldoen aan die conditie. Echter, de orale condities zijn vanuit een metallurgisch perspectief agressief, waardoor bijvoorbeeld zilver zich onder orale condities niet meer als edelmetaal gedraagt. In de tandheelkunde komt het vaak voor dat in e´e´n mond verschillende legeringen zijn toegepast waardoor de kans op galvanische corrosie en daarmee de kans op relatief hoge orale expositie aan potentieel allergene metalen groot is.Het is van belang dat wij ons realiseren dat vrijwel alle metalen die in de tandheelkunde worden toegepast, pote...