Kütüphane İç Mekânlarının Evrensel Tasarım İlkeleri Bağlamında Değerlendirilmesi: Karadeniz Teknik Üniversitesi Faik Ahmet Barutçu Kütüphanesi

Abstract

Değişen ve gelişen koşullar ile birlikte insanların mekânlardan beklentileri de etkilenmiş ve 'erişilebilirlik' kavramı daha da önem kazanmıştır. Özellikle kullanıcı kitlesi "herkes" olan yapıların tüm kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayabilir nitelikte olması gerekmektedir. Bu noktada ortaya çıkan 'evrensel tasarım' kavramı; kullanıcıların fiziksel özelliklerine veya kişisel yeterliliklerine bakmaksızın herkes tarafından kullanılabilmesine imkân sağlayan bütünsel bir yaklaşımdır. Çalışmada kullanıcı kitlesindeki çeşitlilik nedeniyle kütüphaneler ele alınmıştır. Kütüphanelerde birçok fonksiyonun yer alması sonucu oluşabilecek yapısal karmaşıklığa karşın; tasarımcının kullanıcı gruplarının tümünü göz önünde bulundurarak tasarım yapması beklenmektedir. Çalışmada Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kurumları Federasyonu (IFLA) tarafından yayımlanan bildirgeler ışığında kütüphanelerde iç mekân tasarımının erişilebilirliğine yönelik veriler ortaya konmuş ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Faik Ahmet Barutçu Kütüphanesi iç mekân tasarımında evrensel tasarım konusu irdelenmiştir. Böylece kütüphane yapılarında kullanım verimini arttırmak adına yol gösterecek öneriler sunularak evrensel tasarım ilkelerinin önemine dikkat çekmek amaçlanmaktadır.

Kültürel Peyzaj-Turizm İlişkisinde Kırsal Kimlik Koruma Modeli

“…Bu bağlamda kimlik, biyolojik olmaktan çok, sosyal bir yapıdır (Tacar, 1996). Kimliğin daha çok topluma dönük sosyal bir olgu olduğu da savunulmaktadır (Beyhan ve Ünügür, 2005). Bir diğer ifade ile kimlik, özneyi tanımlamak için gerekli olan ögelerin bütünü ve bunlara ek olarak, "aynılık" durumuyla ilgili olduğu kadar içten gelen bir duygu şeklinde tanımlanmaktadır (Tacar, 1996).…”

“…Kültür bir kimlik ögesi olarak, toplumun gelenek ve göreneğini, yaşam şeklini, âdet ve alışkanlıklarının tümünü bir arada barındırmaktadır. Bir toplumun kültür düzeyi, toplumu oluşturan bireylerin yarattığı yaşam alanının kimliğini (Cengiz Gökçe ve Açıksöz, 2014) belirlemekte ve yönlendirmekte etken olarak görev yapmaktadır (Beyhan ve Ünügür, 2005).…”

“…Gençay (2014), bu boyutlar arasında stratejiler ve hedeflerle uyumlu bir denge sağlanması gerektiğini belirtmektedir. Beyhan ve Ünügür (2005) oluşturdukları sürdürülebilir turizm ve kimlik modelinde 4 farklı boyut benimsemişlerdir. Bunlar; ölçek, içerik, davranış ve zaman boyutlarıdır.…”

Kentsel Açik Yeşi̇l Alanlarin Engelli̇ler İçi̇n Evrensel Standartlar Kilavuzu Kapsaminda Değerlendi̇ri̇lmesi̇: Kahramanmaraş Engelli̇ler Sevgi̇ Parki Örneği̇

“…Günümüzde insanların büyük bir çoğunluğu kentlerde yaşamaktadır. Bu oran bugün Türkiye'de %80'e kadar ulaşmaktadır (Tuğluer & Çakır, 2019;2021). Kentlerde hızla artan nüfus artışı kentsel açık yeşil alanların kullanımını artırmıştır.…”

“…Bu kavram ilk olarak mimar Ronald L. Mace tarafından 1985 yılında "ürünlerin ve çevrenin, her yaştan ve her yeterlilik seviyesinden mümkün olan en fazla insan tarafından kullanılabilir olacak şekilde tasarlanmasıdır" şeklinde tanımlanmıştır (D'souza, 2004;Kuter & Çakmak, 2017). Evrensel tasarım, tüm ürün, yapı ve çevrelerin herkes tarafından kullanılabilmesine imkân sağlayan ve toplumun tüm bireylerine eşit oranda hizmet vermeyi ilke edinen bütünsel bir yaklaşımdır (Bekar, 2021). Evrensel tasarımın ilkeleri ise şu şekildedir; eşitlik, kullanımda esneklik, basit ve anlamlı kullanım, basit ve anlaşılır bilgi, koruma ve güvenlik, en az fiziksel efor ve kolay erişim (Dostoğlu vd., 2009;Uslu & Shakouri, 2014).…”