Kultura islamu w kształceniu geograficznym w Polsce jako egzemplifikacja koncepcji „geografii ciszy”

Abstract

Naczelnym celem edukacji, w tym edukacji geograficznej jest zapewnienie młodemu pokoleniu wszechstronnego rozwoju i przygotowanie go do dorosłego życia. Kształt przyszłości, w jakiej żyć będą kolejne pokolenia: Zet i Alfa, formowany jest przez długofalowe trendy cywilizacyjne. Współczesna cywilizacja zachodnia, ulega postępującym trendom, m.in.: liberalizacji, sekularyzacji, modernizacji i globalizacji. Jeśli geografia ma spełniać założenia tego naczelnego celu edukacji, to przy określaniu celów kształcenia i doborze treści do ich realizacji, konieczne jest wzięcie pod uwagę wskazanych trendów cywilizacyjnych. Szczególnie istotne stają się w tym kontekście treści kształcenia z zakresu geografii kultury. Koncepcja „geografii ciszy”, rozwijana od połowy XX wieku przez geografów amerykańskich, zakłada celowe pominięcie lub marginalizację pewnych obszarów wiedzy geograficznej na mapach i innych formach prezentacji informacji geograficznej, w szczególności tych publikowanych przez organy państwowe. Autorki przedstawiają w swym artykule wyniki badań z nurtu „geografii ciszy” w obszarze edukacji, skupiając się na treściach kształcenia geograficznego w Polsce, na przykładzie kultury islamu. Celem była odpowiedź na pytanie: Czy formalne, obowiązkowe kształcenie geograficzne w Polsce zapewnia uczniom możliwość zdobycia rzetelnej i wystarczającej wiedzy na temat kultury islamu celem przygotowania ich do życia w społeczeństwie wielokulturowym, do jakiego zmierza Europa, zgodnie z aktualnymi trendami cywilizacyjnymi? Analiza treści kształcenia według zapisów podstaw programowych i sposobów prezentacji kultury islamu w podręcznikach szkolnych wykazała, że cel ten nie jest w pełni realizowany.