Kriz Bağlamında Mekansal Kaymalar: Kullanıcı Deneyimleri ile Değişen Arayüz Tarifleri

Abstract

Mesken ve meskenin yakın çevresinin fiziksel ve algısal ilişkisine odaklanan bu çalışmada, özel, kamusal mekân ve eylemlerin temas noktaları olan arayüz mekânlara dair kullanıcının deneyimi üzerinden bir okuma yapılmıştır. Bu okuma, disiplinler arası bir etkileşimi, ölçekler arası düşünmeyi ve yöntem karmasını gerektirmiştir. Bu doğrultuda çalışmada, farklı yaş, cinsiyet, hane halkı büyüklüğü ve strüktürü, farklı mesken ve yerleşim alanı tipolojilerinde pandemi sürecini deneyimleyen 24 gönüllü katılımcı ile derinlemesine görüşmeler yapılmış, katılımcıların görüşmelerde tarif ettikleri mekânsal uyumlanma ve uyarlama örnekleri kendi çektikleri fotoğraflar üzerinden değerlendirilmiştir. Buradan hareketle kullanıcıların pandemi sürecinde mesken ve yakın çevrelerine dair algıları, ihtiyaçları gözlenmiş, özel mekâna sızan kamusal eylemler ve kamusal mekâna taşan özel eylemler için kendilerini uyumlama ve mekânı uyarlama stratejileri anlaşılmaya çalışılmıştır. Kullanıcı deneyimlerinden elde edilen veriler, mekânın değişimi ve dönüşümü çerçevesinde incelenmiş, bu doğrultuda meskende gerçekleşen mekânsal kaymalar tespit edilmiştir. Araştırmanın bulguları, kullanıcı deneyimleri üzerinden ihtiyaçları tespit edip bu doğrultuda gereken mekânsal kurguya işaret etmekte, özel ve kamusal eylemsel ve fiziksel kaymaların tariflemesini arayüzler üzerinden yapmakta ve arayüz tasarımının önemine dikkat çekerek bu kavramı mimarlık ve planlama disiplinlerinin birlikte çalışması gereken bir arakesit olarak sunmaktadır.