Köşe Yazilarinin Ni̇cel Özelli̇kleri̇ İle Okunabi̇li̇rli̇kleri̇ Üzeri̇ne Bi̇r İnceleme

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’nin tirajı en yüksek gazetelerinde yazan 18 köşe yazarına ait yazıların nicel özellikleri ve okunabilirlikleri incelenmiştir. 2017-2021 yılları arasında eğitim, ekonomi, sağlık, spor ve yaşam kategorilerinde yayımlanan 12262 köşe yazısı geliştirilen yazılım ve Doğal Dil İşleme teknikleri kullanılarak işlenmiştir. Köşe yazılarının ortalama cümle, kelime, hece ve harf sayıları, cümlelerin ortalama kelime, kelimelerin ortalama hece ve harf sayıları tespit edilmiş, yazı okunabilirlikleri Ateşman, Çetinkaya-Uzun ve Bezirci-Yılmaz formülleriyle belirlenmiş ve sonuçlar sunulmuştur. Köşe yazılarının işlenmesi neticesinde elde edilen veriler kategori, gazete ve yazar bağlamında değerlendirilmiştir.
 Köşe yazıları ortalama 42.08 cümle, 429.88 kelime, 1166.32 hece ve 2699.44 harften oluşmaktadır. Ayrıca, yazılardaki cümlelerin ortalama kelime sayısı 10.22 iken kelimelerin ortalama hece sayısı 2.71 ve harf sayısı 6.28’dir. Köşe yazılarının ortalama okunabilirlikleri Ateşman, Çetinkaya-Uzun ve Bezirci-Yılmaz’a göre sırasıyla 63.16 (orta güçlükte), 38.40 (eğitsel okuma) ve 11.87’dir (lise 11-12.sınıf). Ateşman formülüne göre yazılar ağırlıklı olarak kolay (%43.91) düzeydeyken çok kolay olan hiç yazı bulunmamaktadır. Çetinkaya-Uzun’a göre yazılar yoğun olarak bağımsız okuma (%69.32) düzeyindedir. Bezirci-Yılmaz’a göre ise yazılar daha çok ortaokul (%30.00), lise (%29.58) ve akademik (%27.81) seviyelerdedir; ilkokul 1-2.sınıf seviyesinde yazı bulunmamaktadır.
 Kategoriler arası farkın %50’nin üstünde olduğu tek nicel özellik ortalama cümle sayısıdır. Buna karşın kelimelerin ortalama hece ve harf sayısı dışındaki bütün nicel özelliklerde gazete ve yazarlar arası farkın %50’nin üstüne çıktığı tespit edilmiştir. Nicel özelliklerdeki farklılığın kategori ve gazeteye oranla yazarlarda daha belirgin olduğu görülmüştür. 3 formülde de gazetenin kategoriden, yazarınsa hem kategori hem de gazeteden okunabilirlik açısından daha belirleyici etkiye sahip olduğu ortaya konmuştur. Öte yandan 3 kategori ve 4 gazetedeki 9 yazarın Türkiye’deki ortalama eğitim seviyesinin hayli üzerinde; lisans/akademik düzeyde yazılar kaleme aldıkları belirlenmiştir.