Korpusowe badania języka mieszkańców spisza w Polsce – Cele i zadania/Corpus Research on Language in Spisz, Poland: Objectives and Tasks

Abstract

Korpusne raziskave jezika prebivalcev Spisza na Poljskemcilji in naloge V prispevku so predstavljena najpomembnejša vprašanja, povezana z nastajajočim projektom računalniškega korpusa narečnih besedil in posnetkov z območja Spisza na Poljskem. Glavni cilji predstavljenega projekta so: popis govorjenega jezika Spisza, raziskave sodobne jezikovne situacije na tem področju, oblikovanje računalniškega korpusa nareč-nih besedil in posnetkov ter vzpostavitev dostopa do podatkovne zbirke v obliki spletišča. Avtorica obravnava splošna izhodišča projekta, način pridobivanja gradiva na terenu, vprašanja, povezana s transkribiranjem besedil, in uporabo računalniških orodij. Ključne besede: raziskave jezika prebivalcev podeželja, korpus spiškega narečja, transkripcija govorjenih besedil Corpus Research on Language in Spisz, Poland: Objectives and TasksThis article presents issues related to the newly created electronic corpus of texts and recordings from Poland's Spisz region. The aim of the project is to document spoken language in the Spisz region and to develop an electronic database of dialect texts and recordings. The author discusses the general objectives of the project: obtaining materials during exploratory research, issues related to transcribing texts, and the use of tools. Keywords: rural dialect research, Spisz dialect corpus, transcription of dialect texts wpRowadzenie Badania żywej mowy ludowej należą do jednych z priorytetowych zadań dialektologii. Współczesne procesy globalizacji i unifikacji wpływają na szybko postępujące zmiany w systemach językowych małych społeczności. Duże przeobrażenia dostrzegane są nawet w najbardziej tradycyjnych i podtrzymujących swoją odrębność regionach na południu Polski, np. Podhale, Orawa i Spisz. Odejście dużej części mieszkańców wsi z pracy w rolnictwie i poszukiwanie zatrudnienia w innych miejscach, a także zmiany w strukturze wykształ-cenia wpływają na otwarcie się społeczeństwa wiejskiego na kulturę i język miasta. Istotny wpływ ma także rozpowszechnianie kultury masowej poprzez Prispevek je bil predstavljen na 3. Slovenskem dialektološkem posvetu (SDP 3), ki sta ga 11. in 12. februarja 2016 v Ljubljani organizirala Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša ZRC SAZU in Oddelek za slovenistiko Filozofske fakultete Univerze v Ljubljani. 186Helena Grochola-Szczepanek  Korpusowe badania języKa mieszKańców spisza ... 186telewizję, prasę, telefonię komórkową i internet. Standardowa polszczyzna uży-wana w szkole, miejscu pracy w mieście, urzędach oraz w telewizji i prasie, jest coraz częściej obecna także w kontaktach językowych mieszkańców wsi. Tradycyjna kultura wiejska uległa procesowi kulturowej interferencji a język ludowy zatracił swoją środowiskową jednolitość na skutek mieszania się środowisk społecznych i wpływu kodu ogólnego.Współczesne realia na polskiej wsi stawiają przed dialektologią nowe zadania badawcze m.in.: badanie wpływu przemian społecznych i cywilizacyjnych na mowę mieszkańców wsi, zróżnicowanie języka mieszkańców wsi, stopień znajomości i posługiwania si...