Koolmonoxide, een gezondheidsprobleem

Abstract

Open verbraningsinstallaties zoals afvoerloze geisers, gaskachels en gasfornuizen in woningen kunnen leiden tot risicosituaties door het vrijkomen van koolmonoxide (CO). Ook gesloten systemen blijken in de praktijk problemen te kunnen geven. In dit artikel wordt aan de hand van een casus ingegaan op beleidsmaatregelen die nodig zijn om het risico op koolmonoxidevergiftiging te verminderen. InleidingIn Nederland vinden naar schatting jaarlijks enkele tientallen tot honderden ongevallen plaats als gevolg van blootstelling aan koolmonoxide. Een deel daarvan, jaarlijks 8 tot 12 gevallen, heeft een dodelijke afloop. De beschikbare cijfers blijven veelal beperkt tot de acute situaties als gevolg van hoge blootstelling. Vermoedelijk is dit slechts het topje van de ijsberg. Naar verwachting wordt een veel groter aantal bewoners aan lagere concentraties blootgesteld. Deze concentraties leiden dan wel niet tot een dodelijke afloop, maar kunnen na langdurige blootstelling wel leiden tot gezondheidsklachten als hoofdpijn, duizelingen, misselijkheid en concentratiestoornissen. Op dit moment is er nog geen representatief beeld over langdurige blootstelling aan koolmonoxide in Nederlandse woningen of andere verblijfsruimten. 1Risicosituaties kunnen optreden in verblijfsruimten zoals (vakantie)woningen, caravans, woon-en plezierboten. Of er een risicosituatie ontstaat, hangt af van verschillende factoren. Vaak gaat het om de staat van onderhoud van het toestel in combinatie met de mate van ventilatie van de ruimte waar een toestel staat opgesteld. Een voorbeeld is de casus in tekstblok 1. Beschouwing en beleidsadviezenBovenstaande casus illustreert de gevolgen die blootstelling aan koolmonoxide kan hebben. Blootstelling kan ongemerkt optreden. De beginnende gezondheidsklachten zijn aspecifiek en worden daar- Praktijk PraktijkTekstblok 1 Casus CO-melding door een defecte afvoerloze geiser:Een gezin klaagt al jaren over hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid. De huisarts kan geen verklaring vinden voor de klachten en schrijft paracetamol voor. In de loop der jaren nemen de klachten geleidelijk toe. Nadat de moeder vlak na het douchen flauw is gevallen, gaat ze met haar klachten opnieuw naar de huisarts. De huisarts adviseert om contact op te nemen met de GGD voor een inspectie van de woning. Tijdens het eerste telefonische contact van de GGD met de bewoner blijkt dat in de woning sprake is van een keukengeiser zonder afvoer. Deze geiser is in onderhoud bij een familielid die 'veel verstand heeft van geisers'. Naar aanleiding van deze constatering in combinatie met de omschreven gezondheidsklachten, besluit de GGD een COmeting in de woning uit te voeren. Binnen enkele minuten wordt een CO-concentratie van meer dan 450 ppm (parts per million) gemeten, terwijl de advieswaarde van de Gezondheidsraad voor 1 uur blootstelling 35 ppm bedraagt en voor 8 uur 9 ppm. De meting is daarna stopgezet. Gezien het feit dat de bewoonster flauwgevallen is, is een COHb-gehalte in het bloed tussen de 40 -60% aannemelijk (zie tabel 1). Als de blootst...