Kolorektal kanserli hasta yakınlarının kolorektal kanserden korunmaya yönelik tutumları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları

Abstract

Aim:This study was conducted in order to determine healthy lifestyle behaviours and attitudes of first degree relatives of patients with colorectal cancer (CRC) towards protection from CRC. Material and Method:The data were collected by the researcher using Colorectal Cancer Screening Attitude Beliefs Scale (CCSAB), and Health Promotion Life-Style Profile II (HPLP). Results:It was found that more than half (56.3%) of the patient relatives did not have knowledge about CRC and 85.2% did not participate early diagnosis/screening programs of CRC. It was found that CCSAB total mean score of the patient relatives was 53.06±8.91 and HPLP' total mean score was 132.46±20.96. Both HPLP' mean score and CCSAB' mean score was higher in patient' relatives who had knowledge about CRC and participated in early diagnosis/screening programs of CRC and the difference was determined to be highly significant. A positive, weak, and statistically significant correlation was found between CCSAB and HPLP scale of patient relatives in the study. Conclusion:The present study showed that the rate of patient relatives to participate in CRC screening participation rates was low, healthy lifestyle behaviours and attitudes towards protection from CRC were moderate. Nurses should raise awareness through protection from cancer and early diagnosis/screening programs especially for cancer patients' relatives in all individuals is at risk primarily first degree relatives of patients with protection from and be guiding to acquire healthy lifestyle behaviours. ÖZ Amaç: Araştırma, kolorektal kanserli (KRK) hasta yakınlarının KRK'den korunmaya yönelik tutumlarını ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma Haziran 2015-Haziran 2016 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi genel cerrahi servisinde KRK cerrahisi geçiren 86 hastanın 142 yakını ile tamamlanmıştır. Veriler hasta tanıtım formu, kolorektal kanser taraması tutum inanç ölçeği (KKTTİ) ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları II ölçeği (SYBD) kullanılarak, araştırmacı tarafından toplanmıştır. Bulgular: Hasta yakınlarının yarısından fazlasının (%56.3) KRK hakkında bilgi sahibi olmadığı ve %85.2'sinin KRK erken tanı/ tarama programlarına katılmadığı belirlenmiştir. Hasta yakınlarının KKTTİ ölçeği toplam puan ortalamasının 53.06±8.91, SYBD ölçeği toplam puan ortalamasının ise 132.46±20.96 olduğu tespit edilmiştir. KRK ile ilgili bilgi sahibi olan ve KRK erken tanı ve tarama programlarına katılan hasta yakınlarının hem KKTTİ ölçeği hem de SYBD ölçeği puan ortalamaları daha yüksek olup, aradaki farkın ileri derecede anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.001). Araştırmada hasta yakınlarının SYBD ölçeği ile KKTTİ ölçeği arasında pozitif yönlü, zayıf düzeyde, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (p<0.01). Sonuç: Çalışmamızda hasta yakınlarının KRK taramalarına katılma oranlarının düşük, KRK'den korunmaya yönelik tutumlarının ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ise orta düzeyd...