Kolektif Zekâ ve Spoil Etme Kavramlarına Sosyal Medya Üzerinden Netnografik Analizle Bakmak

Abstract

Yeni iletişim teknolojilerinin bilgiyi paylaşmayı ve depolamayı mümkün kılması kolektif zekâ kavramının iletişim çalışmalarıyla ilişkilendirilmesini sağlamıştır. Yeni iletişim teknolojileri çevrimiçi etkileşimi sağlayarak geleneksel bilgi yapılanmasını ve hiyerarşisini dönüştürebilme potansiyeline de sahiptir. Yeni iletişim teknolojileri sayesinde bilgi tek bir öznenin bildiği tekelden çıkarak dinamik bir kolektiviteye dönüşmektedir. Yeni iletişim teknolojileri ortaya çıkan bilgi kültürlerini, bilginin ortak üretimini ve değiş tokuş sürecini bir arada tutmaktadır. Yeni iletişim teknolojileri izleyicilere, izledikleri programlar hakkında sosyal medyada bir araya gelerek bilgi ve fikirlerini paylaşma imkânı sunmaktadır. Sosyal medyada bilgi sunan ve toplayan izleyiciler, program hakkında ilgi uyandıran ve merak edilen bilgileri ifşa ederek (spoiler etmek), şifreleri çözmektedirler. Bu noktada sosyal medya platformlarının kolektif zekânın ve spoiler etmenin önünü açtığını söylemek mümkündür. Kolektif zekâ ve spoiler etme kavramları literatürde nadir çalışılan konular olarak karşımıza çıkmaktadır. Buradan hareketle çalışmada televizyon drama izleyicilerinin sosyal medya platformlarından biri olan Instagram’da kolektif zekâ ve spoiler etme davranışlarının veya çabalarının neler olduğunu tespit ederek Instagram’da kolektif zekâ ve spoiler etme kavramlarının nasıl tezahür ettiğini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda çalışmada en çok izlenen televizyon dramalarından biri olan Yargı seriyalinin kolektif zekâ ve spoiler etmeye dair Instagram üzerinden yapmış olduğu paylaşımlar dikkate alınarak netnografi yöntemiyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda Yargı seriyalinin izleyicilerin ortak amaç ve çıkarlar doğrultusunda Instagram’da kolektiviteler oluşturmasına imkân sunarak, izleyicilerin farklı bilgi kaynaklarından edindikleri bilgileri, ip uçlarını, tahminlerini programı deşifre ederek alt metin bilgilerini paylaştıkları ve seriyalin Instagram üzerinden kolektif bir anlatı süreci meydana getirdiği sonucuna ulaşılmıştır.