Ki̇taba Medhi̇ye: Sünbülzâde Vehbî Ve Esâmî-İ Kütüb Kasi̇desi̇

Abstract

Ortaçağ İslam dünyası ve milletleri, pozitif bilimlerde de beşerî bilimlerde de oldukça ileri seviyede bulunuyordu. Beşerî bilimlerdeki ilerleme zamana bağlı olarak devam etti; ancak pozitif bilimlerdeki ilerleme yavaşladı ve İslam devletleri, bugün Batı diye tabir ettiğimiz milletlerin gerisinde kaldı. Görünen kadarıyla çeşitli alanlarda gerilemenin temel sebepleri; kitaba verilen önemin azalması, İslam devletlerinin bünyesinde olan kitap ve kütüphanelerin yağmalanması, ilme ve kitaba önem vermeyen yöneticilerin işbaşına getirilmesidir. İslam devletleri bünyesinde milyonlarca kitabı muhtevî kütüphanelerin kurulduğu, çeşitli seyahatnamelerde ve tarih kaynaklarında bildirilmiştir. Ne acı ki devletler yıkılıp yenisi kurulurken bu kütüphaneler ve kitapların çoğu yağmalanmış, imha ya da ihmal edilmiştir. Çalışmamızda, Sünbülzâde Vehbî'nin kitap adlarına telmihte bulunduğu bir kasidesinden yola çıkılarak İslam dünyasında kitap ve kütüphaneler hakkında özet bilgi aktarılmıştır. Ardından da Vehbî'nin şiiri incelenmiş ve şiirde geçen elli civarında kitap hakkında malumat verilmiştir. Adlarını bile çoğumuzun duymadığı bu kitaplar, Osmanlı medreselerinde okutulan temel ders kitaplarıdır. Muhtemeldir ki Sünbülzâde Vehbî de bu şiiri yazarken adı geçen kitapların o dönemdeki genç nesiller tarafından bilinmesini amaçlamıştı. Yüzlerce yıllık eğitim sistemini sırtlayan temel eserler unutulmasın istemişti. Biz de Vehbî gibi, kültür birikimini aktarmak adına adı geçen kitapların bilinmesi gerektiğini düşünüyoruz.

Mutual Arabic-Turkish Influence: Sünbülzâde Vehbî Efendi

“…The place names belonging to Anatolia, Rumelia, and Arabian geography, where he was on the occasion of his duty as a judge, are quite abundant in his poems in his divan" (Elbir & Yorulmaz Kahve, 2017). In addition, "Vehbî, who completed his education in Maraş, came to Istanbul to increase his knowledge and after proving his rush in literature; he became one of the poets who Koca Râgıb Pasha had protected" (Babür, 2018). Furthermore, Sünbülzâde Vehbî, found an opportunity to meet some important people in İstanbul by writing qasidas and historical writings.…”