Kinderen in rouw:

Abstract

Wat moet je ze vertellen en wat kunnen ze aan? Het kind speelt gewoon door; dringt het wel door wat er gebeurd is? Moet je ze wel of niet meenemen naar de begrafenis? Het zijn voor de hand liggende vragen als een kind een ouder, broertje of zusje verliest. In een interview vertelt Truus Breukers over verliesverwerking door kinderen. De huisarts kan daarbij niet veel meer doen dan informeren en ondersteunen, maar dat is vaak nuttig genoeg! Snel schakelenKinderen rouwen zoals volwassenen, maar kunnen hun gevoelens en gedachten nog niet goed onder woorden brengen. De rouw blijkt vooral uit hun gedrag; ze zijn bijvoorbeeld snel van slag, angstig of boos. 'Kinderen zijn nog in ontwikkeling; ze kunnen niet alleen maar rouwen', vertelt Breukers. 'Zeker jonge kinderen schakelen snel. Ze kunnen na een gevoelig moment of een heftige huilbui direct weer gaan spelen. Zoals het meisje dat haar zusje had zien verongelukken onder een vrachtwagen. Ze was aan het tekenen en vertelde: "Het was zo gebeurd, hoor. Een-twee-drie-spat! Mag ik even het geel?" Zoiets zie je ook als je een rouwend kind vraagt naar zijn toekomstverwachting. "Ik wil dat mijn zus terugkomt en dat ik lang haar krijg." Iets groots en iets concreets tegelijk. Dat geeft aan dat kinderen doorgroeien, ook als ze rouwen; ze hebben enorm veel veerkracht. Bovendien rouwen kinderen -net als volwassenen -als het ware in stukjes. Ze verwerken wat ze aankunnen.' Rouwen: een actief procesOf begeleiding van kinderen in rouw positief effect heeft op hun ontwikkeling is moeilijk wetenschappelijk aan te tonen. Wel zijn er aansprekende voorbeelden van de invloed die vroege rouw op de ontwikkeling kan hebben. Breukers is ervan overtuigd dat de ontwikkeling van een kind positief wordt beı¨nvloed wanneer het steun krijgt bij het verwerken van een verlies. 'Goede begeleiding is geen garantie voor de toekomst maar biedt wel extra kansen.' Leidraad voor haar werk zijn de rouwtaken volgens Worden, die rouwen een actief proces vindt: