Kết quả bước đầu phân tích đa hình thái đơn gen NPHS2 ở bệnh nhi mắc hội chứng thận hư tiên phát

Abstract

Tóm tắt: NPHS2 là gen mã hóa cho protein podocin. Nhiều nghiên cứu trên thế giới chỉ ra đột biến gen này là nguyên nhân chính gây nên hội chứng thận hư (HCTH) khởi phát sớm ở trẻ nhỏ và HCTH kháng corticosteroid. Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu phân tích kiểu gen 6 exon của gen NPHS2 trên nhóm 149 bệnh nhi mắc hội chứng thận hư tiên phát ở Viện Nhi trung ương. Phương pháp nghiên cứu chính được sử dụng bao gồm tách DNA tổng số từ mẫu máu ngoại vi, khuếch đại gen bằng PCR, xác định kiểu gen bằng phương pháp giải trình tự Sanger. Kết quả nghiên cứu cho thấy chúng tôi đã xây dựng được quy trình phân tích kiểu gen 6 exon của gen NPHS2 với cùng một điều kiện phản ứng PCR và bước đầu có những kết quả với 251 SNP được phát hiện, trong đó có 2 vị trí xuất hiện SNP mới ở exon 2 và exon 3. Đây là kết quả hết sức có ý nghĩa để giúp cho những nghiên cứu sau này về mối liên quan giữa kiểu gen và nguy cơ mắc HCTH kháng corticosteroid ở trẻ em mắc HCTH tiên phát người Việt Nam.Từ khóa: NPHS2, podocin, hội chứng thận hư. Đặt vấn đề *Hội chứng thận hư (HCTH) là bệnh về cầu thận thường gặp nhất ở trẻ em [1]. Khoảng 20% bênh nhân không có đáp ứng sau điều trị với corticosteroid (nhóm HCTH kháng steroid) và các thuốc ức chế miễn dịch khác, trong đó 50% bệnh nhân sẽ triển thành suy thận hoặc bệnh thận giai đoạn cuối gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và cuộc sống của trẻ cũng như gia đình [2]. Các nghiên cứu phân tử hiện nay đã xác định được một số gen mã hóa cho các protein có vai trò chính đảm bảo tính toàn vẹn của hàng rào lọc cầu thận, trong đó phải kể đến podocin [3]. Podocin được mã hóa bởi gen NPHS2 gồm 8 exon nằm trên vai dài của nhiễm sắc thể số 1 ở người (1q25-q31) [ những bằng chứng trên động vật thực nghiệm knock out gen NPHS2 và những bằng chứng phân tích mối liên quan giữa đa hình di truyền gen này với HCTH kháng steroid ở trẻ em, các nhà khoa học đã chứng minh được đột biến gen NPHS2 có liên quan chặt chẽ tới hội chứng thận hư tiên phát kháng corticosteroid [5,6]. Phân tích đột biến gen NPHS2 có thể giúp sáng tỏ nguyên nhân kháng thuốc để bệnh nhân không phải chịu đựng những tác dụng phụ và các biến chứng nặng nề khi phải điều trị bằng các thuốc ức chế miễn dịch. Tại Việt Nam dù đã một số nghiên cứu lâm sàng về HCTH kháng corticosteroid nhưng chưa có nghiên cứu nào về đa hình di truyền trên bệnh nhân mắc HCTH thể kháng costicosteroid được công bố.Từ nhu cầu lâm sàng, chúng tôi tiến hành nghiên cứu để thiết lập quy trình phân tích kiểu gen 6 exon của gen NPHS2.