Kazimirus, Dei gracia rex Poloniae etc. Rozważania o wielkości ostatniego Piasta na polskim tronie

Abstract

Ozdobiony królewską koroną, państwem i narodem od Boga sobie powierzonym po męsku i pożytecznie rządził. Albowiem wedle słów proroka miłował pokój, prawdę i sprawiedliwość. Był bowiem najtroskliwszym opiekunem i obrońcą dobrych i sprawiedliwych; złych zaś, rozbójników, gwałtowników i potwarców bardzo srogim prześladowcą 1 Jan z Czarnkowa o królu Kazimierzu Kazimierz Wielki. Ostatni król Polski z dynastii Piastów. Znany chyba wszystkim Polakom. Wymieniany jako jeden z najwybitniejszych władców naszego kraju, obok księcia Mieszka I, który zainicjował powstanie organizmu państwowego i przyjął chrzest; jego syna Bolesława Chrobrego umacniającego i rozszerzającego patrymonium odziedziczone po swym ojcu; króla Władysława Jagiełły-krzyżackiego pogromcy z grunwaldzkich pól; Jana Sobieskiego, monarchy Rzeczpospolitej, który stanął pod Wiedniem, aby nie dopuścić do tureckiego "potopu". Bohater niniejszego artykułu jest znany także najmłodszym obywatelom naszej ojczyzny, bowiem jawi się im jako spokojny i roztropny król, twórca ładu w Królestwie Polskim, i postrzegany jest zapewne jako stary, zadumany, o siwych włosach i takiejż brodzie, dumny lecz nie zadufany, wzór cnót władcy, niczym Karol Wielki. Wszyscy znamy go jako tego, który "Polskę zastał glinianą, drewnianą i brudną, zostawił murowaną" 2. Jaka rzeczywiście jest prawda o najwybitniejszym polskim władcy, który w ogóle mógł na krakowskim tronie nie zasiąść, czy to za sprawą poważnej choroby, która spadła na niego ok. 1327 r., czy też mógł polec na polu bitewnym, w trakcie wojen ojca? W niniejszym artykule chciałbym 1