Karbonik Anhidraz İnhibitörleri ve Tedavide Kullanım Alanları

Abstract

Karbonik anhidraz (KA) enzimleri hem prokaryotlarda hem de ökaryotlarda yaygın olarak bulunan ve çinko içeren metalloenzimlerdir. İnsanda hücresel yerleşimleri ve biyofiziksel özellikleri büyük ölçüde farklılık gösteren 16 tane KA izoformu bulunmaktadır. Bunlar: KA-I, II, III, IV, V (VA ve VB), VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV’dir. KA enzimleri karbondioksitin bikarbonat ve hidrojen iyonlarına reversibl dönüşümünü katalize ederler. Asit-baz dengesi, karbondioksit homeostazisi, üreojenez, glukoneojenez ve lipojenez gibi biyokimyasal reaksiyonlar, kemik rezorspsiyonu, kalsifikasyon, seminal sıvının düzenlenmesi, tümorjenisite, elektrolit sekresyonu gibi önemli fizyolojik süreçlerde yer alırlar. Organizmadaki önemli rollerinden dolayı KA enzimleri glokom, epilepsi, uyku apnesi, obezite, osteoporoz, yüksek irtifa hastalığı, nöropatik ağrı ve kanser gibi pek çok hastalık için terapötik hedeflerdir. Bu çalışmada karbonik anhidraz enzimlerinin özelliklerinden, organizmadaki fizyolojik rollerinden ve tedavide kullanıldıkları hastalıklardan bahsedilmiştir.