Karadeniz’in Kuzeyinde İskit Kurganlarında Bulunan Balta Örnekleri

Abstract

İskitler hakkında kendi yazılı metinlerinin olmaması kökenleri hakkında pek çok tartışmayı günümüze kadar beraberinde getirmiştir. Özellikle ilk araştırmaları yapan Rus ilim adamları bu konuyu muğlakta olan kanıtlarla İrani kökene bağlamaya çalışmıştır. Ancak Türk ilim adamları ise yaşam biçimlerini Bozkır kültürüne bağlamışlar ve İskitlerin Türkistan (Orta Asya) kökenli oldukları fikrini öne sürmüşlerdir. Bu durumda ise Herodot’un İskitlerin kökeninin doğuya dayandığını belirten bilgileri etkili olmuştur. İskitlerin doğudan geldiği ve Bozkır kültürü dairesine ait olduğu kanaatini biz de taşımaktayız. Ancak İskitler doğudan batıya pek çok maddi kültür unsurları taşırken daha fazlasını da Ön Asya dünyasından almıştır. Özellikle Ön Asya ile Orta Asya arasında metal eşyaların taşınmasında aracılık etmiştir. Ön Asya’daki metal eritme teknolojisi de bu sayede doğuya taşınmış ve ileride metal aletlerin gelişim evriminde önemli rol oynamıştır. Orta Asya’da MÖ 5000’ler civarında taş ve kemik malzeme ile delici ve de kesici aletler imal edilirken MÖ 3000’lerde ise bakır eşya kullanılmaya başlanmıştır. Bakırın kalitesinin artırılması ile Tunç (Bronz) metalinin eşyalarda kullanımı önemli derecede artmıştır. Bozkır kültüründe bronz kullanımı çok yaygın olmasına rağmen bronzun karışımı olan kalayın zor bulunması sonucu demir kullanılmaya başlanmıştır. İskitler bronz üzerinde uzmanlaşmalarına rağmen demir kullanmışlar ve demirden pek çok alet edevat yapmışlardır. Bunlar arasında inceleyeceğimiz metal obje ise, baltadır. Özellikle Karadeniz’in Kuzeyindeki kurganlarda elde edilmiş birkaç balta örneğini ele alacağız.