Karadeniz Geçit Bölgesi İçin Uygun Bir Bitki Su Tüketim Eşitliği

Abstract

Özet: Gerçek bitki su tüketimleri ve iklim verilerinden yararlan ı larak, Karadeniz Geçit Bölgesinde bitki su tüketimini, gerçe ğe yak ı n olarak tahmin edebilecek matematiksel bir e ş itlik geli ştirmek amac ıyla yap ı lan bu çal ışmada, iklim faktörleri olarak hava s ıcakl ığı (ortalama, minimum, maximum), nisbi nem (ortalama, minimum, maximum), toprak sı cakl ığı (5 cm, 10 cm, 20 cm), rüzgar h ı zı , bulutluluk, ölçülen güne şlenme süresi, beklenen güne şlenme süresi, güne ş ışınları ş iddeti, bulutsuz gökyüzü radyasyonu, atmosfer üstü radyasyon, buharla ş ma, yağış , ay ve takvim günü faktörü kullan ı lm ıştı r. Bu de ğerlerle birlikte bitki yeti ş me dönemi yüzdesi de ele al ı nm ışt ı r. Tüm bU faktörlerle birlikte günlük bitki su tüketimleri aras ı ndaki ilişki aş amal ı (Stepwise) regresyon yöntemi kullan ı larak belirlenmi ştir. Yonca bitkisi k ı yas bitki al ı narak yap ı lan değ erlendirme neticesinde do ğrusal ve e ğ risel eş itliklerden en yüksek determinasyon katsay ısı n ı ve kısmi F değ erini veren aşa ğı daki eğ risel eşitli ğ in ayl ı k su tüketiminin tahmini için kullan ı lmas ı önerilmi ştir.Eşitlikte; ETo= Yonca bitkisi için referans su tüketimi (mm/gün), T20. 20 cm toprak derinli ğ indeki s ıcakl ı k (°C), C= Bulutluluk (0-10), n=Ölçülen güne şlenme süresi (saat/gün), T rd "= Ortalama minimum hava s ı cakl ığı (°C). Eşitlik ile elde edilen yonca k ı yas su tüketimi değ eri raporda verilen bitki katsay ı lan ile düzeltildikten sonra di ğ er bitkilere ili ş kin su tüketimi tahmin edilebilir.Anahtar Kelimeler: Karadeniz geçit bölgesi, iklim parametreleri, bitki su tüketimi tahmini, bitki katsay ı lar ı The Evapotranspiration Equation for Blacksea Transition RegionAbstract: This research has been investigated to determine the evapotranspiration equation for Black Sea Transition Region. For this reason real monthly evapotranspiration and climatic factors were used. Temperature (average, minimum, maximum), relative humidity (average, minimum, maximum), soil temperature (5 cm, 10 cm, 20 cm), wind speed, cloud cover, measured daylight hours, possible daylight hours, sunshine radiation, extraterrestrial radiation, solar radiation on a cloudless day, evaporation, rainfall, month factor and calendar day factor were taken as factors in the research. Crop growing stage percentage is also taken into consideration together with these factors. The relation between daily evapotranspiration and above factors has been determined with stepwise regression. The below non linear equation has been recommended to estimate the monthly evapotranspiration when alfalfa crop was taken as the reference crop. The equation is; ETo = 1.627 + 0.00141 (T 2o ) 3 + 11 .2( --0.007 (n -0.038 (T.. ) Z In the equation; ETo: Alfalfa reference evapotranspiration (mm/day), T20: Soil temperature at 20 cm depth (°C), C: Cloud cover (0-10), n: measured duration of sunshine (hour/day), T m,": Average minimum air temperature. The alfalfa reference evapotranspiration value reached with the equation, can be used to estimate evapotranspiratio...