Kaptan Fantastik (2016): Kapitalizm Kıskacında Başka Bir Hayat Mümkün mü?

Abstract

Kapitalizmin tarihsel süreçte yol açtığı tüm yapısal değişiklikler, toplumsal yaşamda ve dolayısıyla toplumsal kurumlarda da ekonomik ve kültürel değişiklikler meydana getirmiştir. Kapitalizmle değişikliğe uğrayan yapılardan aile, din ve eğitim kurumları, mevcut sistemin onaylanması noktasında taşıdıkları ideolojik işlevleri sebebiyle önem teşkil etmektedir. Günümüzde neoliberalizm, dünyanın pek çok yerinde toplumsal düzeni sağlamanın gereği, hatta bütünüyle doğal yolu olarak görülmekte ve alternatif başka bir düzenin mümkün olmadığının altı çizilmektedir. Toplumsal kurumlar ve yapılar da bu inancı pekiştirecek şekilde dönüşmektedir. Bu çerçevede, çalışmamızda kurmuş oldukları yaşam tarzı ile mevcut kapitalist sisteme ve kapitalizmin etkilediği kurumlara direnen bir ailenin yaşamını anlatan 2016 yılı yapımı Kaptan Fantastik filmi incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, kapitalizmin biçimlendirdiği kurumsal yapıların tamamen dışında kurulacak alternatif bir yaşamın ne derecede mümkün olabileceği sorunsalı çerçevesinde filmin söylemini açığa çıkarmaktır. Çalışmada, görsel ve sözsel materyalleri derinlikli bir şekilde analiz etme olanağı tanıyan eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonucunda, filmin günümüzde kapitalist sistem ve onun kurumlarından tümüyle bağımsız bir yaşam sürdürmenin olanaklı olmadığı, sistemle belirli noktalarda uzlaşmanın zorunlu olduğu yönünde bir söyleme sahip olduğu çıkarımına varılmıştır.