Kanon(y) i wspólnoty – wprowadzenie

Abstract

Kanon(y) i wspólnoty -uwagi wstępne Canon(s) and Communities -Introductory RemarksOd publikacji książki Kanon i obrzeża pod redakcją Ingi Iwasiów i Tatiany Czerskiej minęło ponad 15 lat, w ciągu których polska humanistyka przeszła daleką drogę. Postępujące umiędzynarodowienie kultury i nauki zaowocowało wzmożoną refleksją na temat miejsca polskich tekstów artystycznych w kanonie literatury światowej -czemu poświęcony był pierwszy numer ubiegłorocznych "Kontekstów Kultury" 1 . Przyszedł czas na podjęcie osobnego namysłu nad pytaniem o to, jak zmienił się -i wciąż zmienia -polski kanon literacki, jakie kryteria o tym decydują i jaka wspólnota narodowa wyłania się w tym procesie. Być może, jak sugerujemy w tytule numeru, zamiast prób definiowania jednego kanonu i jednej wspólnoty wypada uznać, że we współczesnej Polsce mamy do czynienia z pluralizmem obu tych, wzajemnie powiązanych, fenomenów. O wielości kanonów można też mówić w odniesieniu do kanonu narodowego i transnarodowego, które mogą siebie wzajemnie określać, mogą też ze sobą konkurować 2 .Prezentowany numer zadaje pytanie nie tylko o uwarunkowania kanonu literatury w lokalnym kontekście kulturowym, ale także o kanon jako taki: Jak się staje? Czym jest? Do klasycznych pozycji na ten temat należy Zachodni kanon Harolda Blooma niedawno przetłumaczony na język polski (Warszawa 2019). Na pytanie o źródło kanoniczności amerykański krytyk odpowiada: jest nim