Kano Model Ve Bulanik Vikor Yöntemi̇ İle Bulanik Çok Kri̇terli̇ Seçi̇m Yaklaşimi: Havayolu Fi̇rma Seçi̇mi̇ İçi̇n Bi̇r Uygulama

Abstract

ÖZETHavayolu taşımacılığı hizmet sektöründe büyük bir paya sahip olan rekabetçi bir pazardır. Bu pazarda yer alan havayolu firma seçim problemi, özellikle hem nicel hem de nitel faktörlerden etkilenmesi hem de insanların sübjektif algılamaları ve tecrübelerinden dolayı ortaya çıkan belirsizlikler nedeniyle, müşteriler için gittikçe kompleks bir hale gelmektedir. Bu makalede belirsiz bir ortamda, müşteri isteklerine bağlı olarak havayolu firma seçimi için Kano Model (KM), Bulanık VIKOR ve Bulanık TOPSIS yöntemleri ile yeni bir bulanık çok kriterli bir model geliştirilmiştir. Bu model ile Türkiye'de faaliyet gösteren ve önemli pazar paylarına sahip beş havayolu firması değerlendirilmiştir. Değerlendirme sürecinde, ilk olarak, on adet müşteri isteği yani hizmet kriteri belirlenmiş ve KM kullanılarak bu kriterler arasından en önemli kriterin "uçuş güvenliği" kriteri olduğu ortaya çıkarılmıştır. Daha sonra, Bulanık VIKOR ve Bulanık TOPSIS yöntemleri ile yapılan karşılaştırmalı analiz sonucunda hizmet kriterlerini karşılama açısından en iyi havayolu firma alternatiflerinin sırasıyla A 2 ve A 1 olduğu tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında yapılan duyarlılık analizi ile önerilen modelin belirsiz bir ortamda seçim sürecini değerlendirmede etkili bir araç olduğu gösterilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kano model, bulanık VIKOR, bulanık TOPSIS, hizmet sektörü, havayolu taşımacılığı A FUZZY MULTICRITERIA MODEL FOR AIRLINE COMPANIES SELECTION ABSTRACTAirline transportation is a competitive market which has a big share in the service sector. Airline company selection problem, which takes part in this market, is getting a more complex problem for customers, according to the facts that it is impressed by both tangible and intangible factors, and vagueness arising from the subjective perceptions and experience of individuals. In this study, a new fuzzy multicriteria model is developed by the employment of Kano Model (KM), Fuzzy VIKOR and Fuzzy TOPSIS methods, for airline company selection problem according to the customer needs under a vague environment. In the evaluation process, ten customer needs, namely service criteria, are determined at first, and "flight security" criterion is selected to be the most important one by the KM. After that, the best airline companies are selected as A 2 and A 1 firms in the point of meeting the service criteria according to the comparative analysis of Fuzzy VIKOR and Fuzzy TOPSIS methods. As a result of sensitivity analysis realized in the end of the study, it is presented that the proposed approach is an effective tool to evaluate a selection process in a fuzzy environment.