Kamu Bütçesi̇nde Yapi-Araç Uyuşmazliği: Kuramsal Anali̇z

Abstract

Bütçe teorisi, yirminci yüzyıla geleneksel bütçe dahil, tam altı bütçe sistemi sığdırmıştır.Ortalamada yaklaşık her onyedi yılda bir yeni bütçe sistemi anlamına gelen bu durumun esas itibariyle üç nedeni vardır: Birincisi, "bütçe hakkı" kavramının bu yüzyılda, ekonomik konjonktürdeki değişimlere duyarsız biçimde ve maliye politikası hakkı aleyhine, katı yorumlanmasıdır. İkincisi, bu yanlış yorumda ve liberal söylem kaynaklı klasik bütçe ilkelerinde ısrar edilmesi sonucu, kamu bütçesinde görülen yapı, araç ve amaç uyuşmazlıklarıdır. Bu uyuşmazlıklar "tek bütçe sistemi baskısında" cisimleşmiş ve bu yüzden ekonomik öncelikler değiştikçe, bütçe sistemleri de değişmiştir.Üçüncüsü ise, bahsedilen uyuşmazlıkların yapısal biçimde ele alınmaması ve bu yüzden bütçe sistemlerinin ekonomik konjonktürü takip etmekte geç kalması anlamında ortaya çıkan "sistemik gecikme"dir. Sürecin nihai merhalesi olan Performans Esaslı Bütçeleme de bu uyuşmazlıkları yapısal olarak kavrayamadığı için, kuramsal açıdan ve uygulamada sorunlara sebep olmaktadır.