Kamu Borçları Ve Fiyat İstikrarı

Kamu Borçlarının Belirleyicileri: Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkeleri Analizi

“…Günümüzde devletler, klasik devlet görevlerinin yanında ekonomik ve sosyal alanlarda birçok kamu hizmeti yerine getirmek zorunda kaldıklarından bu görevleri yerine getirmek için vergi gibi olağan kamu gelirleri yetersiz kaldığında iç ve dış borçlanmaya sık sık başvurmaktadırlar. Devletlerin borçlanma sebepleri aşağıda ayrıntılı olarak sunulmuştur (Eğilmez, 2016;Açba, 1991;Yaşa, 1978;İnce, 2001;Tosunoğlu, 2012;Yılmaz, 2021;Eker ve Meriç, 2005): 1-Kamu Kesimi Finansman Açıklarını Gidermek, 2-Olağanüstü Giderlerin Karşılanması, 3-Büyük Ölçekli Kamu Yatırımlarının Finansmanı, 4-Kamu Gelirlerini Zaman Bakımından Denkleştirme, 5-Borç Ödeme Amacıyla Borçlanma (Borcun Refinansmanı), 6-Maliye Politikası Aracı Olarak Borçlanmadır.…”

“…Özellikle günümüzde ekonomik krizler finansal karakterli olduğundan borçlanma olanaklarını doğrudan etkilemekte, kriz koşullarından ülkeyi uzaklaştırmak için Keynesyen politikalara ağırlık verilerek kamu harcamalarında artışlar yapılmakta ve kamu borçluluk düzeyinin daha da artmasına neden olmaktadır. Ülkemizde 1958, 1970, 1980, 1994, 1999 ve 2001 yıllarında IMF ile yapılan stand-by anlaşmaları ile sağlanan krediler bu nitelikteki borçlanmalara örnek olarak verilebilir (Eker ve Meriç, 2005;İnce, 2001).…”

“…Bu nedenle büyük ölçekli, ekonomide verimlilik etkisi sağlayacak yatırımların kamu kesimi tarafından yapılması öncelikli strateji olarak kabul edilmektedir. Bu tip yatırımlar; boğaz köprüleri, otoyollar, havalimanları gibi ulaştırma altyapısı ile ilgili, barajlar, enerji santralleri gibi enerji altyapısı ile ilgili, GAP projesi gibi tarım ve bölgesel kalkınma ile ilgili alanlarda yapılmaktadır (Eker ve Meriç, 2005). Türkiye açısından son zamanlarda yapımı tamamlanan ve hizmete sokulan "Marmaray", "Yavuz Sultan Selim Köprüsü", "Osmangazi Köprüsü", "Avrasya Tüneli", "İstanbul Havalimanı Projesi", "Çanakkale 1915 Köprüsü", "İstanbul-İzmir Otoyol Projesi", "Nükleer Santral Projeleri" devlet tarafından veya Kamu Özel Sektör İşbirliktelikleri (KÖİ) kapsamında özel sektör katılımıyla yürütülen projelerdir.…”

“…Bu durumda yapılacak borçlanma tamamıyla geçici ve kısa vadeli bir finansman yöntemidir. Vergi gelirlerinin elde edilme dönemleri ile kamu harcamalarının gerçekleştirilme dönemleri arasında uyumsuzluk olduğunda bu tarz bir borçlanma ihtiyacı ortaya çıkar (Yaşa, 1978;Eker ve Meriç, 2005).…”

“…Borç faizlerinin bütçe gelirleri ile ödenmek yerine yeni borçlanma ile ödenmesi de borç kısır döngüsüne girildiğinin bir göstergesidir. Bu durum borç stokunun kendi içinde sürekli olarak artmasına neden olmaktadır (Açba, 1991;Eker ve Meriç, 2005). Devletin belirli bir dönem içinde borç servisi (Anapara ve faiz ödemeleri toplamı) yaparken ne kadar yeni borçlanma yaptığı iç borç çevirme oranı yardımıyla hesaplanmaktadır.…”