Kalkınma Kuramları ve Turizmin Gelişimi (Development Theories and Tourism Development)

Abstract

İkinci Dünya Savaşı'na kadar gelişmiş ülkelerin sorunlarına dönük çözüm önerileri üretilirken, savaş sonrası dönemde az gelişmiş ülkelerin problemlerine odaklanılmıştır. Kalkınma kuramlarının ortaya çıkışı, savaş sonrası bağımsızlığını yeni kazanan ülkelerin sahip oldukları doğal kaynakları geliştirmek için ekonomistlerden almış oldukları tavsiyelere dayanmaktadır. Doğal kaynak temelli olan turizm, İkinci Dünya Savaşı'ndan günümüze, kalkınma kuramları ile benzer zamanlarda değişiklik göstermiş ve benzer odak noktalarına sahip olmuştur. Literatür incelendiğinde, kalkınma ve turizmin eş zamanlı dönüşümlerden geçtiği ancak, kalkınma ve turizm arasındaki ilişkinin, turizmin ekonomiye olan etkileri açısından incelendiği, kalkınma kuramlarındaki teorik yapılarla ilgili çalışmaların ise sınırlı olduğu görülmüştür. Kalkınma kuramları, kalkınma plan ve stratejilerine temel oluşturan, geniş kapsamlı felsefe olarak tanımlanmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler için kalkınma stratejisi olarak kullanılan turizm, kalkınma kuramlarından etkilenen ve bu kuramların bakış açıları ile şekillenen bir alandır. Dolayısıyla kalkınma kuramlarının anlaşılması, turizmin gelişim sürecinin anlaşılması açısından önemlidir. Bu nedenle çalışmanın konusu kalkınma kuramlarının, gelişim sürecinde turizm uygulamalarını nasıl şekillendirdiğinin değerlendirilmesi olarak belirlenmiş ve bu amaçla ilgili literatür taranmasına dayalı bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda; başarılı bir turizm gelişim sürecinde, batıda üretilen, büyüme merkezli ve ülke dinamiklerini dikkate almayan uygulamaların turizmden beklenen faydayı sağlayamadığı söylenebilir.

Ekonomi ve Ekoloji Kıskacında Sürdürülebilir Kırsal Turizmin Değerlendirilmesi

“…Buna göre, kalkınma sadece ekonomik faktörleri değil çevresel, sosyal ve kültürel faktörleri de ele alan çok boyutlu bir süreçtir. Kuramın başlangıcı, kalkınma kavramının her toplumun kendi ihtiyaçlarına göre yine kendisinin belirlediği, başka toplumlar tarafından dayatılan ya da kontrol edilen bir süreç olmadığı, odak noktasının ise sürdürülebilirlik olduğudur (Çiçek ve Sarı, 2018(Çiçek ve Sarı, : 1007. Piyasa ekonomisi içinde bu yönde atılmış önemli adımlardan biri "sürdürülebilir kalkınma" yaklaşımıdır.…”