Kahramanmaraş Kent Belleği̇ni̇n Sarsildiği An: 6 Şubat 2023 Depremleri̇ni̇n Mekânsal Kayiplari

Abstract

Depremler, kentlerin fiziksel dokusunu derinden etkilemesinin yanı sıra kentlerin tarihî ve kültürel mirasına da zarar verebilmektedir. Özellikle tarihî yapılar ve anıtlar depremlerin hedefi olabilir ve binlerce yıllık kültürel mirasın kaybına neden olabilmektedir. Kahramanmaraş kenti de tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, zengin bir tarihe sahip olan bir kent olarak öne çıkmaktadır. Ancak 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen iki büyük deprem, bu kenti derinden etkilemiş ve mekânsal kayıplara yol açmıştır. Bu çalışmada Kevin Lynch'in çevresel imge bileşenleri üzerinden Kahramanmaraş’ın kentsel bellekteki mekânsal öğeleri depremden önce ve sonra olarak fotoğraflanarak depremlerin kente bıraktığı izler kentsel bellek bağlamında irdelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre Bölgeler (Bahçelievler, Müftülük Meydanı, Stadyum), Kenarlar/Sınırlar (Piazza AVM, Doğukent, Kanlıdere Köprüsü, Bahtiyar Yokuşu), Odak Noktaları (Demirciler Çarşısı, Öğretmenevi), Yollar (Trabzon, Hükümet, Azerbaycan ve Alpaslan Türkeş Bulvarları), Simgesel Yapılar (Ulu Cami, Acemli Cami, Bektutiye (Çınarlı) Cami, Şıh Cami, Edebiyat Müzesi, Sivil Mimari Eserler) kentin belleğini derinden etkileyen mekânsal öğeler olarak tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda ise mekânsal kayıpların ardından kent belleğinin sürdürülebilir olması amacıyla öneriler getirilmiştir.