Kahramanmaraş Depremi Sonrasında Depremzedelerin Algıladıkları Sosyal Destek ve Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi

Abstract

Depremler ve sonrasında yaşananlar, insanların ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilmektedir. Bu noktada deprem sonrası iyileşmeye katkı sağlayan unsurların belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada, 2023 yılında meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremleri yaşamış bireylerin algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma evrenini söz konusu depremleri yaşamış olan yetişkin bireyler oluşturmaktadır. İlişkisel tarama modeli tasarımına sahip bu çalışma, afet bölgesi olarak ilan edilen şehirlerde yaşayan 487 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri “kişisel bilgi formu”, “Beck Umutsuzluk Ölçeği” ve “Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği” aracılığı ile toplanmıştır. Çalışmada katılımcıların Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nden aldıkları puan ortalaması 52,65±20,54 olarak belirlenirken Beck Umutsuzluk Ölçeği’nden aldıkları puan ortalaması 8,36±5,28 olarak belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda katılımcıların Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği toplam puanı ile Beck Umutsuzluk Ölçeği toplam puanları arasında negatif yönde orta düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır (rs= -0,440). Bu bağlamda katılımcıların sosyal destek düzeylerinin arttığında umutsuzluk düzeylerinin azaldığı belirlenmiştir. Deprem sonrası toparlanma sürecinde sosyal destek sistemleri kritik bir kaynaktır. Sosyal destek, iyileşme sürecini hızlandırırken ruh sağlığının korunmasında da rol oynamaktadır. Etkili sosyal desteğin çerçevesinin belirlenmesi üzerine yapılacak çalışmalara gereksinim bulunmaktadır.