Kadin Yöneti̇ci̇ Ve Öğretmenleri̇n Kari̇yer Engelleri̇

Abstract

Bu araştırmanın amacı kadın yönetici ve öğretmenlerin kariyer engellerini incelemektir. Araştırma nitel bir çalışma olup olgubilim deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu kartopu örnekleme yöntemiyle belirlenmiş olan ve Kahramanmaraş ili merkez ilçelerinde kamuya ait anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde görevli 8 kadın yönetici ile 8 kadın öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış, yapılan görüşmelerin ses kayıtları alınmış, bu kayıtların tamamı deşifre edilerek elektronik ortama yazılı olarak aktarılmıştır. Araştırma verileri içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmacılar tarafından verilerin tamamı üzerinde iki ayrı kodlama yapılmış, yapılan karşılaştırma sonucunda kodlamalar arası tutarlılığın %94 olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda yöneticilerin tamamının ve öğretmenlerin çoğunluğunun kariyer yapma isteğine sahip oldukları ve kariyer yapmanın bir gereklilik olduğunu ifade ettikleri görülmüştür. Kadın yöneticilerin çoğunluğu kariyer yapma imkânlarına sahip olmadıklarını düşünürken, kadın öğretmenler ise bu imkâna sahip olduklarını düşünmektedirler. Kariyer yapma imkânı bulunan alanlara bakıldığında kadın yöneticilerin tamamı en fazla MEB eğitim yöneticiliğini, kadın öğretmenler ise en fazla okul yöneticiliğini kariyer yapma imkânı bulunan alanlar olarak görmektedirler. Kariyer süreçlerinde en sık karşılaşılan engeller; çocuk sahibi olmak, eşlerin destek vermemesi, rol fazlalığı, ulaşım sorunu, maddi imkânsızlıklar, kariyer için yeterli zamanın olmaması, toplumun kadına olumsuz bakışı, erkek egemen toplum yapısı ve çalışma saatlerinin uzunluğu gibi engellerdir. Katılımcıların kariyer yapma imkânlarının artmasına yönelik en çok ifade ettikleri öneriler ise çalışma saatlerinin düzenlenmesi ve toplumdaki ataerkil anlayışın değişmesi olmuştur. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak öğretmenlerin mesleki heyecanlarının zinde tutulması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi, kadınlara kariyer yapma süreçlerini kolaylaştırıcı pozitif ayrımcılık yapılması, aile eğitimlerine önem verilmesi, kariyer süreçlerinde yaşanan izin probleminin çözümüne yönelik yasal düzenlemelerin yapılması, çocuk bakımına ilişkin kreş imkânlarının artırılması ve doğum izin sürelerinin uzatılması önerileri getirilmiştir.