Kabul ve Kararlılık Terapisi Odaklı Deneysel Araştırmalar: Sistematik Bir Gözden Geçirme

Abstract

Bu araştırmada, kabul ve kararlılık terapisi temelinde hazırlanan grup müdahalelerinin etkisini inceleyen lisansüstü tezlerin sistemli bir şekilde gözden geçirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda; Şubat 2021 ile Nisan 2021 tarihleri arasında Google Akademik, TR Dizin ve YÖK Ulusal Tez Merkezi, veri tabanlarında, herhangi bir yıl kısıtlaması yapılmadan kabul ve kararlılık terapisi ile ilgili Türkçe yazılmış makale ve tezleri kapsayacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Tarama sonucunda 907 tez ve makale PRISMA rehberi ve belirlenen seçim kriterleri doğrultusunda değerlendirilerek, kriterlere uygun olan 7 doktora tezi ve 2 makale araştırmaya dahil edilmiş ve araştırma modeli, deseni, grubu, müdahale özellikleri, ölçme araçları ve müdahale etkililiği açısından incelenmiştir. Müdahalelerin kabul ve kararlılık terapisi temelindefarklı değişkenler “başa çıkma yeterliği, yaşamın anlamı, akran zorbalığı, karar verme stratejileri, beden imgesi esnekliği, psikolojik esneklik sosyal görünüş kaygısı, olumsuz değerlendirilmekorkusu ve sınav kaygısı” üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla psikoeğitim programışeklinde hazırlandığı ve araştırmacının kendisi tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Araştırma sonucunda, incelenen tüm kabul ve kararlılık terapisi temelli müdahaleler araştırmanın bağımlıdeğişkeni üzerinde etkili olduğu görülmektedir. Elde edilen sonuçlar ışığında, kabul ve kararlılık terapisinin ergen ve genç yetişkinlere yönelik hazırlanacak müdahaleler aracılığı ile önleyici ve koruyucu ruh sağlığı hizmetlerinde kullanılması önerilmektedir.