İş Stresi ve Güvenlik Performansı Arasındaki İlişkide Güvenlik İkliminin Düzenleyici Rolü: Sağlık Sektöründe Bir İnceleme

Abstract

İş stresinin görev performansıyla ilişkisi alan yazında sıklıkla incelenmektedir. Ancak, can güvenliği gibi önemli çıktıları olan güvenlik performansının iş stresiyle ilişkisini ele alan çalışmaların çok daha az olduğu görülmektedir. Bu nedenle mevcut çalışmanın ilk amacı, iş stresi ve güvenlik performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Bu ilişkiyi inceleyen önceki araştırmalarda çeşitli bireysel ve durumsal faktörlerin bu ilişkiye olan etkisinin ortaya konulmasına karşın güvenlik ikliminin düzenleyici rolünün henüz incelenmediği dikkat çekmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın bir diğer amacı, iş stresi ve güvenlik performansının alt boyutları arasındaki ilişkide durumsal bir değişken olan güvenlik ikliminin düzenleyici rolünün sınanmasıdır. Bir yandan oldukça stresli işleri barındırması, bir yandan da çalışanlardan yüksek düzeyde güvenlik performansı beklentisine sahip olunması nedeniyle mevcut araştırma sağlık sektöründeki çalışanlar ile yürütülmüştür. Bu doğrultuda araştırmanın katılımcıları İstanbul ve Kocaeli sınırları içerisinde ulaşılabilen 165 sağlık çalışanından (%73.3 kadın, %26.7 erkek) oluşmaktadır. Bu çalışanlar, üçü kamu hastanesi ve sekizi özel hastane olmak üzere 11 kurumun çeşitli departmanlarında ve farklı rollerde (doktor, hemşire, teknisyen, fizyoterapist ve laborant) görev yapan kişilerdir. Verilerin toplanmasında İş Stresi Değerlendirme Ölçeği, Güvenli Davranış Ölçeği ve Güvenlik İklimi Ölçeği kullanılmıştır. Korelasyon analizi sonucunda iş stresinin güvenlik performansının alt boyutları olan güvenlik uyumu ve güvenlik katılımı ile negatif yönde ve anlamlı ilişkilere sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca iş stresi ve güvenlik katılımı arasındaki ilişkide güvenlik ikliminin düzenleyici rolü olduğu tespit edilmiştir. Buna göre düşük güvenlik iklimine sahip ortamlarda iş stresinin güvenlik katılımını artırdığı, yüksek güvenlik iklimine sahip ortamlarda ise azalttığı tespit edilmiştir. Diğer yandan, iş stresi ve güvenlik uyumu arasındaki ilişkide güvenlik ikliminin düzenleyici bir rol oynamadığı gözlenmiştir. Bu sonuçlar, alan yazındaki diğer araştırma sonuçları ile karşılaştırılmış, ölçümle ilgili ve ortamsal faktörlerin bu sonuçlar üzerindeki etkisi tartışılmıştır.