ÖzetAmaç: Bu çalışmanın amacı, diş hekimliğinde protetik restorasyonların üretiminde kullanılan 8 farklı markaya ait feldspatik yapıdaki 42 seramik tozu örneğinin (n=2) sahip olduğu doz hızı düzeylerini saptamaktır. Materyal-Metot: Doz hızı ölçümleri, 10'ar gramlık örnekler için α, β ve γ radyasyonlarını algılayabilen yassı-pencereli seyyar bir Geiger-Müller dedektörünün yer aldığı bir deneysel düzenekle gerçekleştirilmiştir. Her bir örnek için 9600 ölçüm verisi alınarak numunelerin sahip olduğu net doz hızlarına ait ortalamalar; alfa, beta, gama ve toplam doz hızı olarak belirlenmiştir. Bulgular: Bu çalışma sonucunda, örneklere ait net toplam doz hızlarının 1,32 mSv/yıl ile 2,17 mSv/yıl arasında değiştiği ve ortalamanın 1,76 mSv/yıl düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. β doz hızının bu ortalamaya katkısı 1,41 mSv/yıl değeriyle ilk sırada yer alırken, γ doz hızı katkısının 0,21 mSv/yıl ve α doz hızı katkısının da 0,14 mSv/yıl olduğu bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Dental Seramikler, Doğal Radyoaktivite, Doz Hızı.
AbstractObjective: The aim of this study was to determine dose rate levels of 42 feldspathic dental ceramic powder samples (n=2) used for the production of prosthetic restorations in dentistry that were obtained from eight different manufacturers. Materials-Method: After preparing 10 grams of powder specimens from each dental ceramic sample, the dose rate measurements were performed by using an experimental setup with a portable, flat-window Geiger-Muller detector, which is able to detect α, β and γ radiations. Ninety six hundreds measurement data were recorded for each specimen. Net dose rate averages were determined in terms of alpha, beta, gamma and total dose rates. Results: According to the dose rate measurements, it was found out that, the net total dose rate values of the samples were varied from 1.32 mSv/y to 2.17 mSv/y with an average of 1.76 mSv/y. The contribution of the β dose rate to the total dose rate average was the greatest with 1.41 mSv/y. This was followed by the γ and α dose rates of 0.21 mSv/y and 0.14 mSv/y respectively. Key Words: Dental Ceramics, Natural Radioactivity, Dose Rate.
GirişRadyoaktivite, nükleonlardan oluşan atom çekirdeğinin kararlı ve kararsız durumlarıyla ilişkili bir kavramdır. Radyoaktif çekirdekler (radyonükleidler), bünyelerindeki fazla enerjiyi çeşitli mekanizmalarla kaybederek, yani radyasyon yayınlayarak kararlı hale geçme eğilimi gösterirler (1). Canlılar yaşamları boyunca, gerek doğal gerekse yapay radyasyon kaynakları nedeniyle kaçınılmaz bir biçimde iyonlaştırıcı tipteki radyasyona (alfa (α), beta (β) ve gama (γ) radyasyonlarına) maruz kalırlar. Bir yılda kişi başına alınan ortalama radyasyon seviyesinin 2,8mSv civarında olduğu ve bunun yaklaşık %85'ini doğal kaynakların oluşturduğu bildirilmektedir (2). Doğada hiçbir etkiye maruz kalmadan kendiliğinden bozunan doğal radyoaktif maddelerin başlıca kaynakları evren, yerküre ve güneştir. Topraktaki doğal radyasyona neden olan temel radyoaktif elementler; Uranyum-238, Uranyum-235 ve Toryum-232 serilerinin boz...