Streszczenie: Kluczowym wyzwaniem polskiej strategicznej polityki handlowej pozostaje identyfikacja konkurencyjnych sektorów oraz dywersyfikacja struktury geograficznej polskiego eksportu. Celem artykułu, uwzględniając także szerszy kontekst zagadnień, jest analiza dynamiki rozwoju rynków nieeuropejskich. Badanie zostało przeprowadzone w oparciu o dane źródłowe obejmujące okres 2009-2014, pozyskane z bazy Międzynarodowego Centrum Handlu. Wyniki potwierdzają, że polski eksport jest uzależniony od aktywności międzynarodowych korporacji, natomiast rynki nieeuropejskie stanowią pewną szansę dla krajowych przedsiębiorstw.słowa kluczowe: strategiczna polityka handlowa, konkurencyjność, Polska, eksport, rynki nieeuropejskie wprowadzenie Rozważania nad problematyką polskiego eksportu, będącego coraz istotniejszym czynnikiem wzrostu gospodarczego 1 , stanowią element szerszej refleksji o charakterze strategicznym, której zadaniem jest identyfikacja obszarów możliwej lub/oraz pożądanej ekspansji, a także wskazanie potencjalnych zagrożeń. Obie te kwestie, silnie zdeterminowane współ-czesną strukturą geograficzną i przedmiotową polskiej wymiany międzynarodowej, wymagają podjęcia konsekwentnych, długofalowych działań w ramach polityki wsparcia eksportu (zob. m.in. Wróblewski, 2015), by wzmacniać korzystne tendencje oraz stymulować takie przemiany, które pozwoliłyby zredukować wystąpienie niekorzystnych zjawisk. W odniesieniu do tych drugich za najważniejsze dla współczesnej Polski można uznać utrwalanie pułapki średniego dochodu, co znajduje swoje częściowe potwierdzenie w strukturze eksportu zdominowanej przez dobra będące efektem pośrednich faz produkcji i zastosowania zagranicznych technologii (paradygmat Polski jako korporacyjnej montowni, oznaczający m.in. uzależnienie produkcji przemysłowej od importu zaopatrzeniowego i transferu zagranicznych technologii). Nie mniej istotne jest również zbyt silne powiązanie z rynkami europejskimi (zob. rys. 1), kształtujące się w badanym okresie w przedziale 87,5-90,2%.
cel artykułu i uwagi metodologiczneWobec tak zarysowanego tła i kontekstu wartościowym obszarem badań nad ewolucją polskiego eksportu i jej konsekwencjami jest określenie dynamiki rozwoju alternatywnych (nieeuropejskich) kierunków jako działań zorientowanych na dywersyfikację źródeł dochodów oraz długofalowe dążenie do minimalizowania potencjalnie negatywnych impulsów płynących z Europy. W wymiarze strategicznym, wpisującym się m.in. w debatę nad bezpieczeństwem ekonomicznym czy poziomem międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki (zob. szerzej Pluciński, 2015), zwiększenie znaczenia rynków nieeuropejskich świadczyłoby zarówno o wzmocnieniu roli, jaką Polska odgrywa w międzynarodowym systemie handlowym oraz wskazywałoby na pozytywne przekształcenia strukturalne zachodzące na poziomie samych przedsiębiorstw, coraz aktywniej poszukujących perspektywicznych obszarów ekspansji i dysponujących odpowiednim potencjałem kompetencyjnym i jednocześnie konkurencyjną ofertą produktową. Warto tutaj zwrócić uwagę na dział...