Imagic Discourse in Fehîm-I Kadi̇m's Gazel “Mi̇ Oldun” Redi̇f

Abstract

İmge, en genel tanımıyla dış dünyaya ait nesnel gerçekliğin zihinde bıraktığı intibadır. Başka bir deyişle şairin, dış dünyadan aldığı zihinsel uyarımları yeni bir teşbih yahut da metafor olarak ifade ediş şeklidir. Bir söz ya da söz grubunun akla ilk gelen manası dışında bir veya birden fazla manayı çağrıştırması olan imge, şiirin değer kazanmasında önemli bir role sahiptir. İmgenin gücünden istifade etmek de şiir dilinin zenginliğinin doğal bir sonucudur. İmgesel söylem, gündelik dilden farklı olarak yaratılmış olan dilin imkânlarını zorlayarak inşa edilmiş olan yeni dille manayı katmanlı hâle getirmektir. Klasik şiirin kuruluş dönemlerinde basit mazmunlar kullanılırken sonraki dönemlerde şiirdeki incelmelerle hayaller genişlemiştir. Bilhassa girift hayallerle zincirleme tamlama ve orijinal terkipleri kullanan Sebk-i Hindî şairlerinde çarpıcı yeni imajlar yaratma girişimleri neticesinde imgesel anlatım daha da yaygınlaşmıştır. Bu çalışmanın konusu Fehîm-i Kadîm’in “mi oldun” redifli gazelinin sembol dünyasıdır. Çalışmaya konu olan şiirin şairi Sebk-i Hindî’in ustalarından olduğundan öncelikle bu edebî akım ve şairin biyografisi hakkında bilgi verilecek, daha sonra da şiir incelenerek sonuca bağlanacaktır.