III. Ahmed Devrinde Osmanlı Kur’an Kıraatı Geleneğine Bir Hicaz Pratiğini Dahil Etme Teşebbüsü: “Harf-i Dâd” Yahut “Velâ’d-Dâllîn” Tartışması

Abstract

Bu makalede Ayasofya Camii vaizi Süleyman Efendi'nin (ö. 1722) 1718 yılında İstanbul'da dâd (ḍ) harfinin telaffuz ediliş şeklinin doğru olmadığı ve tashih edilmesi gerektiği iddiasıyla başlattığı "harf-i dâd tartışması" incelenmektedir. İlmî, fikrî, dinî ve içtimai birçok boyutu olan bu tartışma, İstanbul'da ciddi bir sosyal kargaşa meydana getirmiş ve nihayet Osmanlı merkezî iktidarının müdahalesiyle noktalanmıştır. Söz konusu boyutların her biri açısından ilgi çekici olan bu tartışma, özellikle Haremeyn ve Kahire ilim çevrelerinin Osmanlı ilim geleneği ve dinî hayatı üzerindeki etkisine ışık tutması bakımından önem arz etmektedir. Bu sebeple, makalede öncelikle tartışmaya yol açan fak-Dîvân DİSİPLİNLERARASI ÇALIŞMALAR DERGİSİ