İdollerin Frig Kültüründeki Kimliğine Dair Bir Analiz

Abstract

An Analysis of the Identity of Idols in Phrygian Culture ÖzGrekçede -eidolon, Latincede -idolum kelimesinden türetilmiş olan, imge, görüntü anlamına gelen idoller, Prehistorik döneme kadar geri giden, farklı dönemlerde farklı kültürlerde kendine yer bulmuş, tanrı ya da tanrıçayı temsil ettiği düşünülen, genellikle baş ile gövdelerin, bazen de boyun, kol, yüz ve diğer uzuvların da gösterildiği, şematize edilmiş soyut tasvirlerdir. Frigya Bölgesi sınırlarında, Frig Dönemi'ne tarihlenen tabakalarda tespit edilen yuvarlak bir baş ve dörtgen gövdeden oluşan bir grup tasvir de idol olarak adlandırılmaktadır. İdol betimlerinin, Frig kült anıtları ve Eski Frigçe yazıtlar ile Frig dininde ön plana çıkan Ana Tanrıça Matar'ın soyut betimleri olduğu, pek çok araştırmacı tarafından kabul edilmektedir. Fakat belirtilen coğrafyada tekli idollerin dışında, tek gövdeyi paylaşan yan yana yapılmış iki baş ya da ayrı olarak, yan yana baş ve gövdelerden oluşan idollerin de bulunması, bu başların hangi tanrı ya da tanrıçayı tasvir ettiğine dair bir soruyu beraberinde getirmektedir.Bu makalede Frig dininde etkin bir biçimde tapınım gören ana tanrıçanın soyut betimlerinden olduğu düşünülen idollerin arkeolojik ve epigrafik buluntular yardımıyla Frig kültürünün öncülü ve ardılı olan kültürlerdeki yansımalarına değinilmiş, çift ve çoklu idollerin kimliğine dair sorulara cevaplar aranmıştır.