İbn İlalmiş’in Târîhu Duneyser’i̇nde Kiziltepe’ni̇n Eği̇ti̇m-Öğreti̇m Mekânlari

Abstract

Bu çalışmamızda Mardin Artukluları döneminde yaşamış olan İbn İlalmış'ın (ö. 640/1242) Târîhu Duneyser olarak bilinen Hilyetu's-seriyyîn min havâssi'd-Duneyseriyyîn adlı eserinde günümüz Mardin'in Kızıltepe ilçesinde dönemin eğitim-öğretim mekânları incelenmiştir. Söz konusu eser, Kızıltepe'nin VII/XIII yüzyılında tarihî ve ilmî faaliyetleri hakkında yazılmış olup günümüze ulaşan en eski ve müstakil eser olması bakımından önemlidir. Eserin önemli bir özelliği de dönemin Kızıltepe'sinde yer alan eğitim-öğretim kurumlarına ve şehrin ilmî ve kültürel durumuna ışık tutmasıdır. Nitekim eserde, Kızıltepe ve çevresine uğrayan, yerleşen veya doğma büyüme Kızıltepe'li olup burada muhtelif ilimlerde ders veren âlimleri görmek mümkün olabildiği gibi ders verilen mekânlar hakkında malumat sahibi olmak da mümkündür. Çalışmamıza eski ismiyle Duneyser olan Kızıltepe'nin tarihi hakkında kısaca bilgi verilerek giriş yapılmıştır. İbn İlalmış'ın hayatı ve Târîhu Duneyser adlı eseri hakkında bilgi verildikten sonra Târîhu Duneyser'de geçen Kızıltepe'nin eğitim-öğretim kurumları ele alınmıştır. Bu kurumlarda yapılan ilmi etkinlikler, ders veren hocalar, yetişen talebeler gibi eğitim-öğretime yönelik faaliyetler incelenmiştir.